ਦਾਰਸ਼ਨਿਕਤਾ ਲਈ ਪਹਿਲੀ ਲੋੜ ਦਲੇਰ ਤੇ ਅਜ਼ਾਦ ਮਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ

Sunday, May 11, 2014

'ਵਿਚਾਰਕ ਡ੍ਰੋਨਵਾਦੀਆਂ' ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣ 'ਚ ਹੀ ਭਲਾਈ--ਉਦੈ ਪ੍ਰਕਾਸ਼

ਉਦੈ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਦੇ ਘਰ(ਜਰਮਨੀ)
'ਜਿੱਥੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਲਾ ਹੋਵੇਗੀ,ਓਥੇ ਜੀਵਨ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ'। ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਕੁਝ ਰਘੁਵੀਰ ਸਹਾਏ (ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤਕਾਰ/ਪੱਤਰਕਾਰ) ਜੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ।ਇਹ ਠੀਕ ਹੈ। ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ 'ਜਿੱਥੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰਾਜਨੀਤੀ ਹੋਵੇਗੀ, ਓਥੇ ਵੀ ਜੀਵਨ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ'। 

ਸ਼ਾਇਦ ਕਿਸੇ ਇਕ ਦਾ ਵਾਧੂ ਉਲਾਰਪਣ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਜੀਵਨ ਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਕਈ ਵਾਰ ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦਾ ਹਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰਾਜਨੀਤੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਦੂਜਾ ਕੋਈ ਚਿਹਰਾ ਜਾਂ ਪਛਾਣ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਉਲਾਰਪਣ(ਵਿਚਾਰਕ) 'ਚ ਸਮਾਜਿਕ-ਪਰਿਵਾਰਕ ਸੁਭਾਵਕ ਮਨੁੱਖੀ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨਾਤਿਆਂ ਨੂੰ,ਜ਼ਰੂਰੀ ਮਨੁੱਖੀ ਸੰਵੇਦਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੋਣ ਦੇ ਆਪਣੇ 'ਗੁਣਾਂ' ਨੂੰ  ਕਿਸੇ 'ਮਾਣ' ਤੇ ਹੰਕਾਰ ਵਜੋਂ ਐਲਾਨਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦੋਸਤ ਹੋਣਾ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਵੇਦਨਾ ਦਾ ਪਾਤਰ ਬਣਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦਾ ਹਮਾਇਤੀ ਹੋਣਾ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ 'ਕਲਾਵਾਂ' ,'ਆਸਥਾਵਾਂ', 'ਧਰਮਾਂ',ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਗੈਰਾ ਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਹੋਣਾ ਇਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸ਼ਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। 

ਮੈਨੂੰ  ਨਿਜੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਵੱਡੀ ਦੁਖਦਾਈ ਗੱਲ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਰਾਜਨੀਤੀ ਜਾਂ ਕਲਾਵਾਂ ਦੀ ਹੋਂਦ ਹੀ ਮਨੁੱਖੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋਣਾ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਡੂੰਘੀ ਸੰਵੇਦਨਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦੇ ਇਹ ਸਹਿਜ ਸਮਾਜਿਕ-ਮਨੁੱਖੀ ਸੰਦ ਸਨ ਤੇ ਹੁਣ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।


ਜੋ ਉਲਾਰ ਰਾਜਨੀਤੀ ਤੇ ਕਲਾ ਦੇ ਅਤੀ ਮੋਹ 'ਚ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਖੋ ਦਿੰਦੇ ਹਨ,ਜੀਵਨ ਜਗਤ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਦਿੰਦਾ ਹੈ'। 


ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਯੰਤਰਿਕ ਰੋਬੋਟ ਜਾਂ ਡ੍ਰੋਨ ਦੇ ਰੂਪ 'ਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਯੰਤਰਿਕ ਮਨੁੱਖ,ਕਠਪੁਤਲਾ ਜਾਂ ਕਠਪੁਤਲੀ। 


ਜੇ ਇਹ ਡ੍ਰੋਨ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਮਲਾਵਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਜਿਸਨੂੰ ਇਹ ਆਪਣਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਨੇ।ਉਸਦਾ ਨਾਸ਼ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਹੋਰ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦਾ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।ਕਿਉਂਕਿ ਕਿ ਅੱਜ ਤੱਕ ਕੋਈ ਡ੍ਰੋਨ ਬਿਨਾਂ 'ਬਾਈ ਲੇਟਰਲ ਕੈਜੂਇਲਟੀ' ਦੇ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ ਗਿਆ। 


ਅਜਿਹੇ ਡ੍ਰੋਨਾਂ ਤੇ ਡ੍ਰੋਨਵਾਦੀਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣ 'ਚ ਹੀ ਭਲਾਈ ਹੈ।


ਉਦੈ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ 

ਲੇਖ਼ਕ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਵੀ,ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਤੇ ਫਿਲਮਸਾਜ਼ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ 'ਉਪਰਾਂਤ' ਤੇ 'ਮੋਹਨਦਾਸ' ਕਹਾਣੀਆਂ 'ਤੇ ਫੀਚਰ ਫਿਲ਼ਮਾਂ ਬਣ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ।

No comments:

Post a Comment