ਮਲੇਰਕੋਟਲੇ ਤੋਂ ਮੁੰਬਈ ਤੱਕ ਦੇ ਸਫਰ ‘ਚ ਇਰਸ਼ਾਦ ਕਾਮਿਲ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕੀ ਹੈ?
ਇਰਸ਼ਾਦ ਕਾਮਿਲ ਦਾ ਸਫਰ ਮਲੇਰਕੋਟਲਾ ਤੋਂ ਮੁੰਬਈ ਤੱਕ ਬਿਆਨ ਕਰਨੇ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਮੈਂ ਇਹ ਦੱਸਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਮਝਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਕਲਾਕਾਰ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਰਾਹ ਚੁਣ ਲੈਂਦਾ ਹੈ,ਜਿਹੜਾ ਆਮ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਰਾਹ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।ਪਰ ਕਲਾਕਾਰ ਉਸ ਰਾਹ ‘ਤੇ ਚਲਦਾ ਹੈ ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ।ਕਦੀ ਤੁਹਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਲੇ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੇ,ਕਦੇ ਤੁਹਾਡੇ ਦੋਸਤ ਹੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਡਰਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।ਕਿਉਂ ਕਿ ਮੁੰਬਈ ‘ਚ ਇੱਕ ਅਸਥਿਰਤਾ ਹੈ,ਇੱਥੇ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਕੋਈ ਗਾਰੰਟੀ ਨਹੀਂ।ਸੋ ਰੁਟੀਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਊਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਭੈਅ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਸਫਲਤਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਤਾਂ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣਾ ਵੀ ਸਾਨੂੰ ਉਸੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਨਾਲ ਹੀ ਸਵੀਕਾਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਤੁਸੀ ਹਿੰਦੀ ਕਵਿਤਾ ‘ਚ ਪੀ.ਐੱਚ.ਡੀ ਹੋ ਤਾਂ ਇਹ ਤਾਂ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੈ ਕਿ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਲਿਆਕਤ ਭੇਦ ਤਾਂ ਸਮਝਦੇ ਹੋ ਪਰ ਗੀਤਕਾਰੀ ‘ਚ ਖੂਬਸੂਰਤ ਹਰਫਾਂ ਦੀ ਬੁਣਕਾਰੀ ਲਈ ਕੋਈ ਕੁਦਰਤੀ ਵਰਤਾਰਾ ਵੀ ਹੈ?
ਇਹ ਉੱਪਰ ਵਾਲੇ ਦੀ ਦੇਣ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਨਾਲ ਮੈਂ ਮਲੇਰਕੋਟਲੇ ਦੀ ਆਪਣੀ ਸਰਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿਉਂ ਕਿ ਇਸ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਦੀ ਮਹਿਕ ਵੀ ਹੈ ਤੇ ਨਾਲ ਊਰਦੂ ਦੀ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਅਦਾ ਵੀ ਹੈ ਤੇ ਹਿੰਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਦੀ ਸਹਿਜਤਾ ਵੀ ਹੈ।ਮੈਂ ਇਹ ਲਿਆਕਤ ਜੋ ਅਚਨਚੇਤੀ ਇੱਥੋਂ ਸਿੱਖੀ ਉਹ ਅੱਜ ਮੇਰੇ ਕੰਮ ਆ ਰਹੀ ਹੈ।
ਇਹ ਉੱਪਰ ਵਾਲੇ ਦੀ ਦੇਣ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਨਾਲ ਮੈਂ ਮਲੇਰਕੋਟਲੇ ਦੀ ਆਪਣੀ ਸਰਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿਉਂ ਕਿ ਇਸ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਦੀ ਮਹਿਕ ਵੀ ਹੈ ਤੇ ਨਾਲ ਊਰਦੂ ਦੀ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਅਦਾ ਵੀ ਹੈ ਤੇ ਹਿੰਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਦੀ ਸਹਿਜਤਾ ਵੀ ਹੈ।ਮੈਂ ਇਹ ਲਿਆਕਤ ਜੋ ਅਚਨਚੇਤੀ ਇੱਥੋਂ ਸਿੱਖੀ ਉਹ ਅੱਜ ਮੇਰੇ ਕੰਮ ਆ ਰਹੀ ਹੈ।
ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਦੇ ਉਹ ਰਵਾਇਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਲਈ ਕੰਮ,ਜਿਸ ‘ਚ ਮੰਗ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸਾਹਿਤ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਦਿਲੀ ਖਵਾਇਸ਼ਾਂ,ਇਹਨਾਂ ‘ਚ ਇਕਸਾਰਤਾ ਕਿਵੇਂ ਕਾਇਮ ਕਰਦੇ ਹੋ?
ਇਹ ਤਾਲਮੇਲ ਬਿਠਾਉਣਾ ਥੌੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ।ਇਹ ਠੀਕ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਆਟੇ ਦੇ ਸਵਾਦ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਥੌੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਲੂਣ ਪਾ ਲੈਣਾ।ਮੈਂ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਇਸੇ ਰੰਗ ਨੂੰ ਕਮਰਸ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੌਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ।ਮੰਗ ਮੇਰੀ ਰੋਟੀ ਤੋਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸਾਹਿਤ ਮੇਰੀ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
‘ਰਾਹਤ ਇੰਦੋਰੀ’ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ੇਅਰ ਹੈ ਕਿ “ਚਲਤੇ ਫਿਰਤੇ ਹੂਏ ਮਹਿਤਾਬ ਦਿਖਾਏਂਗੇ ਤੁਮਹੇ,ਕਭੀ ਆਨਾ ਹਮਾਰੇ ਪੰਜਾਬ ਦਿਖਾਏਂਗੇ ਤੁਮਹੇ” ਤੁਹਾਡੀ ਗੀਤਕਾਰੀ ‘ਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕੀ ਮਾਇਨੇ ਹਨ?
:ਮੇਰੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ‘ਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮਾਇਨੇ ਇਹ ਹਨ ਪੰਜਾਬ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਇਲਾਕਾ ਹੈ ਜਿੱਥੋਂ ਰੰਗਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ,ਇਹ ਸੁਰਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ ਹੈ,ਇੱਥੇ ਕਲਾ ਤੇ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਅਲਬੇਲੀ ਮਿਠਾਸ ਹੈ।ਸੋ ਅਜਿਹੇ ਰੰਗਾਂ ਦੀ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੀ ਗੀਤਕਾਰੀ ਮਹਿਕ ਰਹੀ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਜਾਂ ਪੰਜਾਬੀਅਤ ਬਾਰੇ ਤੁਹਾਡਾ ਕੀ ਵਿਚਾਰ ਹੈ?
:ਪੰਜਾਬੀਅਤ ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਵਿਰਾਸਤ ਹੈ ਜਿਸ ਸਦਕੇ ਅੱਜ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਸਨਅਤ ਖੱੜ੍ਹਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰੂਪਕ ਬਿੰਬ ਹੀ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਯਸ਼ ਚੌਪੜਾ ਦੇ ਸਿਨੇਮਾ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਦਾ ਵਪਾਰਕ ਹਿੱਸਾ ਇੰਨੀ ਤਰੱਕੀ ਕਰ ਸਕਿਆ ਹੈ।ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮਾਂ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਇੱਕ ਗਾਰੰਟੀ ਹੈ ਤੇ ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਇਹ ਆਪ ਮੁਹਾਰੇ ਹੀ ਮੇਰੇ ਕੰਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਤਾਲਮੇਲ ਬਿਠਾਉਣਾ ਥੌੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ।ਇਹ ਠੀਕ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਆਟੇ ਦੇ ਸਵਾਦ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਥੌੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਲੂਣ ਪਾ ਲੈਣਾ।ਮੈਂ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਇਸੇ ਰੰਗ ਨੂੰ ਕਮਰਸ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੌਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ।ਮੰਗ ਮੇਰੀ ਰੋਟੀ ਤੋਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸਾਹਿਤ ਮੇਰੀ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
‘ਰਾਹਤ ਇੰਦੋਰੀ’ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ੇਅਰ ਹੈ ਕਿ “ਚਲਤੇ ਫਿਰਤੇ ਹੂਏ ਮਹਿਤਾਬ ਦਿਖਾਏਂਗੇ ਤੁਮਹੇ,ਕਭੀ ਆਨਾ ਹਮਾਰੇ ਪੰਜਾਬ ਦਿਖਾਏਂਗੇ ਤੁਮਹੇ” ਤੁਹਾਡੀ ਗੀਤਕਾਰੀ ‘ਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕੀ ਮਾਇਨੇ ਹਨ?
:ਮੇਰੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ‘ਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮਾਇਨੇ ਇਹ ਹਨ ਪੰਜਾਬ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਇਲਾਕਾ ਹੈ ਜਿੱਥੋਂ ਰੰਗਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ,ਇਹ ਸੁਰਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ ਹੈ,ਇੱਥੇ ਕਲਾ ਤੇ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਅਲਬੇਲੀ ਮਿਠਾਸ ਹੈ।ਸੋ ਅਜਿਹੇ ਰੰਗਾਂ ਦੀ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੀ ਗੀਤਕਾਰੀ ਮਹਿਕ ਰਹੀ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਜਾਂ ਪੰਜਾਬੀਅਤ ਬਾਰੇ ਤੁਹਾਡਾ ਕੀ ਵਿਚਾਰ ਹੈ?
:ਪੰਜਾਬੀਅਤ ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਵਿਰਾਸਤ ਹੈ ਜਿਸ ਸਦਕੇ ਅੱਜ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਸਨਅਤ ਖੱੜ੍ਹਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰੂਪਕ ਬਿੰਬ ਹੀ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਯਸ਼ ਚੌਪੜਾ ਦੇ ਸਿਨੇਮਾ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਦਾ ਵਪਾਰਕ ਹਿੱਸਾ ਇੰਨੀ ਤਰੱਕੀ ਕਰ ਸਕਿਆ ਹੈ।ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮਾਂ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਇੱਕ ਗਾਰੰਟੀ ਹੈ ਤੇ ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਇਹ ਆਪ ਮੁਹਾਰੇ ਹੀ ਮੇਰੇ ਕੰਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਦਾ ਗੁਣਾਤਮਕ ਅਧਾਰ ਤਾਂ ਘੱਟ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਸਗੋਂ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮ ‘ਚ ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤ ਇੱਕ ਖਾਸ ਖਿੱਚ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਣਕੇ ਬਜ਼ਾਰਵਾਦ ਦਾ ਪਹਿਲੂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬਣਦੇ ਜਾਪ ਰਹੇ ਹਨ?
:ਅਸੀ ਇਸ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਬਜ਼ਾਰਵਾਦ ਨਹੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦੇ।ਇਸ ਦਾ ਸਬੰਧ ਮਨੋਰੰਜਨ ਨਾਲ ਹੈ ਤੇ ਅਜਿਹਾ ਨਜ਼ਰੀਆ ਸਿਰਫ ਕਹਾਵਾ ਹਾਊਸ ‘ਚ ਬੈਠੇ ਚਰਚਾ ਕਰ ਰਹੇ ਉਹਨਾਂ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀ ਤਬਕੇ ਦਾ ਹੀ ਹੈ।ਇਹਨਾਂ ਗੀਤਾਂ ‘ਚ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਖਾਲਸ ਮਨੋਰੰਜਨੀ ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਗੁਣਗੁਣਾਉਂਦਾ ਫਲਸਫਾ ਵੀ ਤਾਂ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ।
ਤੁਹਾਡੀ ਸਾਹਿਤ ਸਿਰਜਣਾ ‘ਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਤੁਸੀ ਕਿਹੜੇ ਕੰਮ ਕੀਤੇ ਹਨ?ਆਪਣੀ ਨਵੀਂ ਕਿਤਾਬ ‘ਸਮਕਾਲੀਨ ਹਿੰਦੀ ਕਵਿਤਾ,ਸਮੇਂ ਔਰ ਸਮਾਜ’ ਬਾਰੇ ਵੀ ਦੱਸੋ?
:ਸਾਹਿਤ ਲਿਖਣਾ ਮੇਰਾ ਕੰਮ ਵੀ ਹੈ ਤੇ ਸਾਹਿਤ ਲਿਖਣਾ ਮੇਰਾ ਸ਼ੌਂਕ ਵੀ ਹੈ ਸੋ ਜਦੋਂ ਕੰਮ ਤੇ ਸ਼ੌਂਕ ਇੱਕ ਹੋ ਜਾਣ ਤਾਂ ਸਵਾਦ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।ਜਿਥੋਂ ਤੱਕ ਗੱਲ ਕਿਤਾਬ ਬਾਰੇ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ‘ਚ ਕੰਟਪਰੇਰੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।ਇਸ ‘ਚ ਇਹ ਨਜ਼ਰੀਆ ਵੇਖਣ ਦੀ ਕੌਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਸਮਕਾਲੀ ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਸਮਾਜ ਦਾ ਬਿਆਨ ਕਿੰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।ਕਿਉਂ ਕਿ ਸਮਕਾਲੀ ਕਵਿਤਾ ਅੱਜ ਦੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਹੈ ਸੋ ਇਸ ‘ਚ ਸਮਾਜ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ,ਸਮਾਜ ਦੇ ਲੋਕ,ਸਮਾਜ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਨਜ਼ਰੀਆ ਸਮਝਨ ਦੀ ਕੌਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਤੁਸੀ ਇੱਕ ਨਾਟਕ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, ‘ਬੋਲਤੀ ਦੀਵਾਰੇਂ’,ਸਿਰਲੇਖ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਰੌਚਕ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਆਖਰ ਬੋਲਤੀ ਦੀਵਾਰੇਂ ਕਿੰਨਾ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹੈਂ?
:ਇਹ ਨਾਟਕ ਤਲਾਸ਼ ਦਾ ਨਾਟਕ ਹੈ।ਇਹ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ‘ਚ ਪਿਆਰ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਚਲਦਾ ਹੋਇਆ ਨਾਟਕ ਹੈ।ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅੱਜ ਦਾ ਨੌਜਵਾਨ ਪਿਆਰ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਉਧਾਰ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੇ ਬਣੇ ਬਣਾਏ ਅਰਥਾਂ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਚਲਦਾ ਹੈ।ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲਵ ਇਜ਼ ਲਾਈਫ,ਲਵ ਇਜ਼ ਗੋਡ,ਲਵ ਇਜ਼ ਦਿਸ,ਲਵ ਇਜ਼ ਦੈਟ ਕੁਝ ਅਜਿਹੀ ਧਾਰਨਾਂ ਜਾਂ ਫਿਲਮਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਨਜ਼ਰੀਏ ਮਹੁੱਬਤ ਬਾਰੇ ਦਿਲ ‘ਚ ਸੰਜੋਕੇ ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਹਨ।ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ‘ਚ ਫਿਲਮੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ‘ਚ ਚਲਦਾ ਪਿਆਰ ਹੀ ਮਹੁੱਬਤ ਦਾ ਅਸਲ ਬਿੰਬ ਹੈ।ਨੌਜਵਾਨ ਇਸ ਕਾਲਪਨਿਕ ਬਿੰਬ ‘ਚ ਹੀ ਆਪਣੀ ਹਕੀਕਤੀ ਦੁਨੀਆਂ ਮੰਨਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।ਅਜਿਹਾ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਇਹ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਅਸੀ ਆਪਣੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਹੁਬਤ ਦੇ ਮਾਇਨੇ ਲੱਭਦੇ ਨਹੀਂ।ਅਸੀ ਰੌਮਾਂਸ ਦੇ ਵਿੱਚ ਜਿਊਣਾ ਤਾਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਪਰ ਇਸ ਤੜਪ ਨੂੰ ਕੋਈ ਹਢਾਉਂਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਕਿਉਂ ਕਿ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਪਰਵਾਜ਼ ਲਈ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।ਇਹ ਨਾਟਕ ਅਜਿਹੇ ਜਵਾਬ ਦਾ ਰੂਪ ਹੈ।
ਫਿਲਮੀ ਗੀਤਕਾਰੀ ਤਾਂ ਸੁਨਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਦਿਲ ‘ਤੇ ਦਸਤਕ ਦੇ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਸਾਹਿਤ ਸਿਰਜਣਾ ਦੇ ਕਿਤਾਬੀ ਰੰਗ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਉਹੋ ਜਿਹਾ ਕਮਾਲ ਕਰ ਸਕਦੇ,ਇਸ ਪੱਖ ‘ਚ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਉਦਾਸੀਨਤਾ ਦਾ ਤੁਸੀ ਕਿਹੜਾ ਕਾਰਨ ਮੰਨਦੇ ਹੋ?
:ਅਸਲ ‘ਚ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਹੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ।ਸਾਹਿਤ ‘ਚ ਸਿਰਜਣਾ ਵੇਲੇ ਵਿਸ਼ੇ ਦੀ ਮੌਲਿਕਤਾ ਤੇ ਰਚਨਾਤਮਿਕਤਾ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਜੋ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰਚਨਾ ਨਾਲ ਸਾਂਝ ਪੈਦਾ ਕਰੇ।ਮੇਰੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ‘ਚ ਕਿਤਾਬ ਇੱਕ ਲੰਚ ਬਾਕਸ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ,ਜਿਸ ਲੰਚ ਬਾਕਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਉਹ ਕਿਸੇ ਦਾ ਢਿੱਡ ਵੀ ਨਹੀਂ ਭਰ ਸਕਦਾ।ਅਜਿਹੀ ਉਦਾਸੀਨਤਾ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਹਿਤ ‘ਚ ਗੁਣਾਤਮਕ,ਰਚਨਾਤਮਕ ਤੇ ਮੌਲਿਕ ਅਧਾਰਾਂ ਦਾ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਆਨੰਦ ਬਖਸ਼ੀ,ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਤੇ ਅਗਲੀ ਵਿਰਾਸਤ ਇਰਸ਼ਾਦ ਕਾਮਿਲ ਅਜਿਹੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਬਾਰੇ ਕੀ ਕਹੋਗੇ,ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਅਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ?
:ਇਹਨਾਂ ਸਾਰੇ ਫਨਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਮੇਰੇ ਨਾਮ ਦਾ ਜੁੜਨਾ ਮੇਰੇ ਲਈ ਖੁਸ਼ੀ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇ ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਦਾ ਅਗਲਾ ਸਿਹਰਾ ਬਣਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਇਹ ਮੇਰੇ ਲਈ ਮਾਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਤਾਂ ਹੈ ਹੀ ਪਰ ਮੇਰੀ ਇਸ ਨਾਲ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਵੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਆਨੰਦ ਬਖ਼ਸ਼ੀ,ਸਾਹਿਰ ਲੁਧਿਆਣਵੀ,ਮਜਰੂਹ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰੀ ਤੇ ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਸਾਹਿਬ ਮੇਰੇ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰੇ ਰਹੇ ਹਨ।ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਜੀ ਨੂੰ ਸੁਣਦੇ ਹੋਏ ਤਾਂ ਵੱਡੇ ਹੋਏ ਹਾਂ,ਮੈਨੂੰ ਧਿਆਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਫਿਲਮਾਂ ‘ਚ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਗੀਤ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਉਸ ਦੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਇਰਸ਼ਾਦ ਕਾਮਿਲ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਕੀ ਵਿਰਾਸਤਾਂ ਇੰਝ ਹੀ ਇੱਕ ਪੀੜ੍ਹੀ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਤੱਕ ਚਲਦੀਆਂ ਹਨ?
:ਮੈਂ ਅਸਲ ‘ਚ ਇਸੇ ਲੜੀ ਦਾ ਹੀ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਤੇ ਮੇਰੀ ਕੌਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਕਮਰਸ ਤੇ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੁੱਲ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਾਂ ਤੇ ਮੇਰਾ ਕੰਮ ਬਜ਼ਾਰਵਾਦ ਦੀ ਤਹੁਮਤ ‘ਚ ਨਾ ਵੇਖਿਆ ਜਾਵੇ।ਆਪਾਂ ਬਜ਼ਾਰਵਾਦ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਸੀ ਇਸ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਮੈਂ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਬਜ਼ਾਰਵਾਦ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਨਿਰਾਰਥਕ ਬਹਿਸ ਹੈ ਜੋ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ ਰਚਨਾਤਮਿਕਤਾ ਦੀ ਬਹੁਲਤਾ ‘ਚ ਅੰਦਰੋ ਖੋਖਲੇ ਹਨ।ਤੁਸੀ ਚੰਗੀ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਘੁੰਮਣਘੇਰੀ ‘ਚ ਪਏ ਬਗ਼ੈਰ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਤੁਹਾਡੇ ਚਾਹੁਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਮਹੁੱਬਤ ਤੁਹਾਡੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਤੋਂ ਹੀ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਫੇਸਬੁੱਕ ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਦੋਸਤਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਇੱਕ ਕਾਫੀ ਟੇਬਲ ਬੁੱਕ ‘ਸਟੇਟਸ ਓਕੇ’ ਵੀ ਹੈ?ਥੌੜ੍ਹਾ ‘ਸਟੇਟਸ ਓਕ’ ਬਾਰੇ ਵੀ ਦੱਸੋ?
:ਫੇਸਬੁੱਕ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਮਾਧਿਅਮ ਵੱਜੋਂ ਉੱਭਰਕੇ ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ ਜਿਹਨੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੰਚ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਇਸ ‘ਚ ਇਹ ਮੇਰੇ ਲਈ ਲੁੱਕਵੀਂ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਸੀ ਕਿਤਾਬ ‘ਸਟਟੇਸ ਓ.ਕੇ.’ ਜੋ ਕਿ ਮੇਰੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਦੋਸਤਾਂ ਨੇ ਮੇਰੇ ਵੱਲੋਂ ਫੇਸਬੁੱਕ ‘ਤੇ ਅਪਡੇਟ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਟੇਟਸ ਨੂੰ ਇੱਕਠਾ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ।ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ‘ਸਟੇਟਸ ਓ.ਕੇ’ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ।ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਹੀ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਜਦੋਂ ਕਿਤਾਬ ਛੱਪ ਕੇ ਮੇਰੇ ਘਰ ਆ ਗਈ।ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਕੁਝ ਇੰਝ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਸ ਦੀ ਸੰਪਾਦਨਾ ਪਟਨਾ ਬੈਠੇ ਕਿਸੇ ਦੋਸਤ ਨੇ ਕੀਤੀ,ਇਸ ਦੀ ਪਰੂਫ ਰੀਡਿੰਗ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਬੈਠੇ ਦੋਸਤ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਛਪਵਾਉਣ ਦਾ ਬੀੜਾ ਮੇਰੇ ਦਿੱਲੀ ਬੈਠੇ ਕਿਸੇ ਦੋਸਤ ਨੇ ਚੁੱਕਿਆ।
ਜਬ ਵੀ ਮੈੱਟ,ਸੋਚਾ ਨਾ ਥਾ,ਲਵ ਆਜ ਕੱਲ੍ਹ ਤੇ ਹੁਣ ਰਾਕਸਟਾਰ,ਇਮਤਿਆਜ਼ ਅਲੀ ਨਾਲ ਰਿਸ਼ਤਾ ਵਪਾਰਕ ਪੱਖ ਤੋਂ ਸੰਤੁਲਨ ਖੇਡ ਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਜਜ਼ਬਾਤ ਦੀ ਸਮਝ ਦਾ ਨਜ਼ਰੀਆ ਹੈ?
:ਇਹ ਰਿਸ਼ਤਾ ਉਦੋਂ ਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇਰਸ਼ਾਦ ਇਰਸ਼ਾਦ ਕਾਮਿਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਤੇ ਇਮਤਿਆਜ਼ ਇਮਤਿਆਜ਼ ਅਲੀ ਨਹੀਂ ਸੀ।ਸਾਡੀ ਦੋਸਤੀ ਉਹਨਾਂ ਸਮਿਆਂ ਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਅਸੀ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ‘ਚ ਸਥਾਪਤੀ ਦਾ ਰਾਹ ਲੱਭ ਰਹੇ ਸੀ।ਇਹ ਫੱਕਰ ਦੋਸਤਾਂ ਦਾ ਉਦੋਂ ਦਾ ਫ਼ਕੀਰਾਨਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਅਸੀ ਮਿਲਣਾ ਤੇ ਸੁਲਾਹ ਮਾਰਨੀ ਕਿ ਦੱਸ ਅੱਜ ਤੂੰ ਚਾਹ ਪਿਆਵੇਂਗਾ ਕਿ ਮੈਂ ਪਿਆਵਾਂ।ਸਾਡੇ ਵਿਚਲੀ ਸਾਂਝ ਦੇ ਦੋ ਹੀ ਮੁੱਢਲੇ ਕਾਰਨ ਹਨ,ਇੱਕ ਸਾਡੀ ਦੋਸਤੀ ਤੇ ਦੂਜਾ ਕਲਾਤਮਕ ਪੱਖੋਂ ਸਾਡੀ ਆਪਸੀ ਸਮਝ…
:ਅਸੀ ਇਸ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਬਜ਼ਾਰਵਾਦ ਨਹੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦੇ।ਇਸ ਦਾ ਸਬੰਧ ਮਨੋਰੰਜਨ ਨਾਲ ਹੈ ਤੇ ਅਜਿਹਾ ਨਜ਼ਰੀਆ ਸਿਰਫ ਕਹਾਵਾ ਹਾਊਸ ‘ਚ ਬੈਠੇ ਚਰਚਾ ਕਰ ਰਹੇ ਉਹਨਾਂ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀ ਤਬਕੇ ਦਾ ਹੀ ਹੈ।ਇਹਨਾਂ ਗੀਤਾਂ ‘ਚ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਖਾਲਸ ਮਨੋਰੰਜਨੀ ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਗੁਣਗੁਣਾਉਂਦਾ ਫਲਸਫਾ ਵੀ ਤਾਂ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ।
ਤੁਹਾਡੀ ਸਾਹਿਤ ਸਿਰਜਣਾ ‘ਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਤੁਸੀ ਕਿਹੜੇ ਕੰਮ ਕੀਤੇ ਹਨ?ਆਪਣੀ ਨਵੀਂ ਕਿਤਾਬ ‘ਸਮਕਾਲੀਨ ਹਿੰਦੀ ਕਵਿਤਾ,ਸਮੇਂ ਔਰ ਸਮਾਜ’ ਬਾਰੇ ਵੀ ਦੱਸੋ?
:ਸਾਹਿਤ ਲਿਖਣਾ ਮੇਰਾ ਕੰਮ ਵੀ ਹੈ ਤੇ ਸਾਹਿਤ ਲਿਖਣਾ ਮੇਰਾ ਸ਼ੌਂਕ ਵੀ ਹੈ ਸੋ ਜਦੋਂ ਕੰਮ ਤੇ ਸ਼ੌਂਕ ਇੱਕ ਹੋ ਜਾਣ ਤਾਂ ਸਵਾਦ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।ਜਿਥੋਂ ਤੱਕ ਗੱਲ ਕਿਤਾਬ ਬਾਰੇ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ‘ਚ ਕੰਟਪਰੇਰੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।ਇਸ ‘ਚ ਇਹ ਨਜ਼ਰੀਆ ਵੇਖਣ ਦੀ ਕੌਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਸਮਕਾਲੀ ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਸਮਾਜ ਦਾ ਬਿਆਨ ਕਿੰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।ਕਿਉਂ ਕਿ ਸਮਕਾਲੀ ਕਵਿਤਾ ਅੱਜ ਦੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਹੈ ਸੋ ਇਸ ‘ਚ ਸਮਾਜ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ,ਸਮਾਜ ਦੇ ਲੋਕ,ਸਮਾਜ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਨਜ਼ਰੀਆ ਸਮਝਨ ਦੀ ਕੌਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਤੁਸੀ ਇੱਕ ਨਾਟਕ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, ‘ਬੋਲਤੀ ਦੀਵਾਰੇਂ’,ਸਿਰਲੇਖ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਰੌਚਕ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਆਖਰ ਬੋਲਤੀ ਦੀਵਾਰੇਂ ਕਿੰਨਾ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹੈਂ?
:ਇਹ ਨਾਟਕ ਤਲਾਸ਼ ਦਾ ਨਾਟਕ ਹੈ।ਇਹ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ‘ਚ ਪਿਆਰ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਚਲਦਾ ਹੋਇਆ ਨਾਟਕ ਹੈ।ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅੱਜ ਦਾ ਨੌਜਵਾਨ ਪਿਆਰ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਉਧਾਰ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੇ ਬਣੇ ਬਣਾਏ ਅਰਥਾਂ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਚਲਦਾ ਹੈ।ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲਵ ਇਜ਼ ਲਾਈਫ,ਲਵ ਇਜ਼ ਗੋਡ,ਲਵ ਇਜ਼ ਦਿਸ,ਲਵ ਇਜ਼ ਦੈਟ ਕੁਝ ਅਜਿਹੀ ਧਾਰਨਾਂ ਜਾਂ ਫਿਲਮਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਨਜ਼ਰੀਏ ਮਹੁੱਬਤ ਬਾਰੇ ਦਿਲ ‘ਚ ਸੰਜੋਕੇ ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਹਨ।ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ‘ਚ ਫਿਲਮੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ‘ਚ ਚਲਦਾ ਪਿਆਰ ਹੀ ਮਹੁੱਬਤ ਦਾ ਅਸਲ ਬਿੰਬ ਹੈ।ਨੌਜਵਾਨ ਇਸ ਕਾਲਪਨਿਕ ਬਿੰਬ ‘ਚ ਹੀ ਆਪਣੀ ਹਕੀਕਤੀ ਦੁਨੀਆਂ ਮੰਨਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।ਅਜਿਹਾ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਇਹ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਅਸੀ ਆਪਣੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਹੁਬਤ ਦੇ ਮਾਇਨੇ ਲੱਭਦੇ ਨਹੀਂ।ਅਸੀ ਰੌਮਾਂਸ ਦੇ ਵਿੱਚ ਜਿਊਣਾ ਤਾਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਪਰ ਇਸ ਤੜਪ ਨੂੰ ਕੋਈ ਹਢਾਉਂਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਕਿਉਂ ਕਿ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਪਰਵਾਜ਼ ਲਈ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।ਇਹ ਨਾਟਕ ਅਜਿਹੇ ਜਵਾਬ ਦਾ ਰੂਪ ਹੈ।
ਫਿਲਮੀ ਗੀਤਕਾਰੀ ਤਾਂ ਸੁਨਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਦਿਲ ‘ਤੇ ਦਸਤਕ ਦੇ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਸਾਹਿਤ ਸਿਰਜਣਾ ਦੇ ਕਿਤਾਬੀ ਰੰਗ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਉਹੋ ਜਿਹਾ ਕਮਾਲ ਕਰ ਸਕਦੇ,ਇਸ ਪੱਖ ‘ਚ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਉਦਾਸੀਨਤਾ ਦਾ ਤੁਸੀ ਕਿਹੜਾ ਕਾਰਨ ਮੰਨਦੇ ਹੋ?
:ਅਸਲ ‘ਚ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਹੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ।ਸਾਹਿਤ ‘ਚ ਸਿਰਜਣਾ ਵੇਲੇ ਵਿਸ਼ੇ ਦੀ ਮੌਲਿਕਤਾ ਤੇ ਰਚਨਾਤਮਿਕਤਾ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਜੋ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰਚਨਾ ਨਾਲ ਸਾਂਝ ਪੈਦਾ ਕਰੇ।ਮੇਰੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ‘ਚ ਕਿਤਾਬ ਇੱਕ ਲੰਚ ਬਾਕਸ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ,ਜਿਸ ਲੰਚ ਬਾਕਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਉਹ ਕਿਸੇ ਦਾ ਢਿੱਡ ਵੀ ਨਹੀਂ ਭਰ ਸਕਦਾ।ਅਜਿਹੀ ਉਦਾਸੀਨਤਾ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਹਿਤ ‘ਚ ਗੁਣਾਤਮਕ,ਰਚਨਾਤਮਕ ਤੇ ਮੌਲਿਕ ਅਧਾਰਾਂ ਦਾ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਆਨੰਦ ਬਖਸ਼ੀ,ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਤੇ ਅਗਲੀ ਵਿਰਾਸਤ ਇਰਸ਼ਾਦ ਕਾਮਿਲ ਅਜਿਹੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਬਾਰੇ ਕੀ ਕਹੋਗੇ,ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਅਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ?
:ਇਹਨਾਂ ਸਾਰੇ ਫਨਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਮੇਰੇ ਨਾਮ ਦਾ ਜੁੜਨਾ ਮੇਰੇ ਲਈ ਖੁਸ਼ੀ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇ ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਦਾ ਅਗਲਾ ਸਿਹਰਾ ਬਣਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਇਹ ਮੇਰੇ ਲਈ ਮਾਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਤਾਂ ਹੈ ਹੀ ਪਰ ਮੇਰੀ ਇਸ ਨਾਲ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਵੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਆਨੰਦ ਬਖ਼ਸ਼ੀ,ਸਾਹਿਰ ਲੁਧਿਆਣਵੀ,ਮਜਰੂਹ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰੀ ਤੇ ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਸਾਹਿਬ ਮੇਰੇ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰੇ ਰਹੇ ਹਨ।ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਜੀ ਨੂੰ ਸੁਣਦੇ ਹੋਏ ਤਾਂ ਵੱਡੇ ਹੋਏ ਹਾਂ,ਮੈਨੂੰ ਧਿਆਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਫਿਲਮਾਂ ‘ਚ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਗੀਤ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਉਸ ਦੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਇਰਸ਼ਾਦ ਕਾਮਿਲ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਕੀ ਵਿਰਾਸਤਾਂ ਇੰਝ ਹੀ ਇੱਕ ਪੀੜ੍ਹੀ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਤੱਕ ਚਲਦੀਆਂ ਹਨ?
:ਮੈਂ ਅਸਲ ‘ਚ ਇਸੇ ਲੜੀ ਦਾ ਹੀ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਤੇ ਮੇਰੀ ਕੌਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਕਮਰਸ ਤੇ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੁੱਲ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਾਂ ਤੇ ਮੇਰਾ ਕੰਮ ਬਜ਼ਾਰਵਾਦ ਦੀ ਤਹੁਮਤ ‘ਚ ਨਾ ਵੇਖਿਆ ਜਾਵੇ।ਆਪਾਂ ਬਜ਼ਾਰਵਾਦ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਸੀ ਇਸ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਮੈਂ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਬਜ਼ਾਰਵਾਦ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਨਿਰਾਰਥਕ ਬਹਿਸ ਹੈ ਜੋ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ ਰਚਨਾਤਮਿਕਤਾ ਦੀ ਬਹੁਲਤਾ ‘ਚ ਅੰਦਰੋ ਖੋਖਲੇ ਹਨ।ਤੁਸੀ ਚੰਗੀ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਘੁੰਮਣਘੇਰੀ ‘ਚ ਪਏ ਬਗ਼ੈਰ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਤੁਹਾਡੇ ਚਾਹੁਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਮਹੁੱਬਤ ਤੁਹਾਡੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਤੋਂ ਹੀ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਫੇਸਬੁੱਕ ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਦੋਸਤਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਇੱਕ ਕਾਫੀ ਟੇਬਲ ਬੁੱਕ ‘ਸਟੇਟਸ ਓਕੇ’ ਵੀ ਹੈ?ਥੌੜ੍ਹਾ ‘ਸਟੇਟਸ ਓਕ’ ਬਾਰੇ ਵੀ ਦੱਸੋ?
:ਫੇਸਬੁੱਕ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਮਾਧਿਅਮ ਵੱਜੋਂ ਉੱਭਰਕੇ ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ ਜਿਹਨੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੰਚ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਇਸ ‘ਚ ਇਹ ਮੇਰੇ ਲਈ ਲੁੱਕਵੀਂ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਸੀ ਕਿਤਾਬ ‘ਸਟਟੇਸ ਓ.ਕੇ.’ ਜੋ ਕਿ ਮੇਰੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਦੋਸਤਾਂ ਨੇ ਮੇਰੇ ਵੱਲੋਂ ਫੇਸਬੁੱਕ ‘ਤੇ ਅਪਡੇਟ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਟੇਟਸ ਨੂੰ ਇੱਕਠਾ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ।ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ‘ਸਟੇਟਸ ਓ.ਕੇ’ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ।ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਹੀ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਜਦੋਂ ਕਿਤਾਬ ਛੱਪ ਕੇ ਮੇਰੇ ਘਰ ਆ ਗਈ।ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਕੁਝ ਇੰਝ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਸ ਦੀ ਸੰਪਾਦਨਾ ਪਟਨਾ ਬੈਠੇ ਕਿਸੇ ਦੋਸਤ ਨੇ ਕੀਤੀ,ਇਸ ਦੀ ਪਰੂਫ ਰੀਡਿੰਗ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਬੈਠੇ ਦੋਸਤ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਛਪਵਾਉਣ ਦਾ ਬੀੜਾ ਮੇਰੇ ਦਿੱਲੀ ਬੈਠੇ ਕਿਸੇ ਦੋਸਤ ਨੇ ਚੁੱਕਿਆ।
ਜਬ ਵੀ ਮੈੱਟ,ਸੋਚਾ ਨਾ ਥਾ,ਲਵ ਆਜ ਕੱਲ੍ਹ ਤੇ ਹੁਣ ਰਾਕਸਟਾਰ,ਇਮਤਿਆਜ਼ ਅਲੀ ਨਾਲ ਰਿਸ਼ਤਾ ਵਪਾਰਕ ਪੱਖ ਤੋਂ ਸੰਤੁਲਨ ਖੇਡ ਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਜਜ਼ਬਾਤ ਦੀ ਸਮਝ ਦਾ ਨਜ਼ਰੀਆ ਹੈ?
:ਇਹ ਰਿਸ਼ਤਾ ਉਦੋਂ ਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇਰਸ਼ਾਦ ਇਰਸ਼ਾਦ ਕਾਮਿਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਤੇ ਇਮਤਿਆਜ਼ ਇਮਤਿਆਜ਼ ਅਲੀ ਨਹੀਂ ਸੀ।ਸਾਡੀ ਦੋਸਤੀ ਉਹਨਾਂ ਸਮਿਆਂ ਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਅਸੀ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ‘ਚ ਸਥਾਪਤੀ ਦਾ ਰਾਹ ਲੱਭ ਰਹੇ ਸੀ।ਇਹ ਫੱਕਰ ਦੋਸਤਾਂ ਦਾ ਉਦੋਂ ਦਾ ਫ਼ਕੀਰਾਨਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਅਸੀ ਮਿਲਣਾ ਤੇ ਸੁਲਾਹ ਮਾਰਨੀ ਕਿ ਦੱਸ ਅੱਜ ਤੂੰ ਚਾਹ ਪਿਆਵੇਂਗਾ ਕਿ ਮੈਂ ਪਿਆਵਾਂ।ਸਾਡੇ ਵਿਚਲੀ ਸਾਂਝ ਦੇ ਦੋ ਹੀ ਮੁੱਢਲੇ ਕਾਰਨ ਹਨ,ਇੱਕ ਸਾਡੀ ਦੋਸਤੀ ਤੇ ਦੂਜਾ ਕਲਾਤਮਕ ਪੱਖੋਂ ਸਾਡੀ ਆਪਸੀ ਸਮਝ…
ਰਾਕਸਟਾਰ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਇਮਤਿਆਜ਼ ਨਾਲ ਮਨਮੁਟਾਵ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਕਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਸਹੀ ਨੇ,ਇੰਝ ਸੁਣਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਇਮਤਿਆਜ਼ ਨੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਣਗੋਲਿਆ ਕੀਤਾ?ਤੁਹਾਡੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸ਼ਕਾਂ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ‘ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਕੀਤਾ ਕਿ ਰਾਕਸਟਾਰ ਲਈ ਬਣਦਾ ਸਿਹਰਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ?
:ਪ੍ਰਸ਼ੰਸ਼ਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨਾ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਿਆਰ ਬਿਆਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਮਨਮੁਟਾਵ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਤਾਂ ਅਜਿਹੀ ਖ਼ਬਰਾਂ ‘ਚ ਕੁਝ ਵੀ ਸੱਚਾਈ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡਾ ਕੰਮ ਹੀ ਬੋਲਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰੀਅਤ ਦਾ ਖ਼ਿਆਲ ਰੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਤੁਹਾਡਾ ਕੰਮ ਹੀ ਤੁਹਾਡੀ ਪਛਾਣ ਬਣਦਾ ਹੈ।
‘ਸਾਡਾ ਹੱਕ ਇੱਥੇ ਰੱਖ’ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਵੇਲੇ ਅਤੀਤ ਦੇ ਕਿਸੇ ਉਬਾਲ ਦੀ ਯਾਦ ਸੀ ਜਾਂ ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਝਮੇਲਿਆਂ ਚੋਂ ਨਿਕਲੇ ਇੱਕ ਆਮ ਆਦਮੀ ਦੀ ਤੜਪ ਸੀ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਰੋਸ ਮੁਜ਼ਾਹਰਿਆ ਦੀ ਦਿਲ ‘ਚ ਸੰਭਾਲੀ ਕਿਸੇ ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ਸ਼ਬਦ ਦੇਣ ਦੀ ਕੌਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਾਂ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਫਿਲਮੀ ਗੀਤ ਸੀ?
:ਯਕੀਨਨ ਇਹ ਅਤੀਤ ਦੇ ਉਬਾਲ ਦਾ ਸੜ੍ਹਿਆ ਜਜ਼ਬਾਤ ਸੀ ਤੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਦੀ ਤੜਪ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕਰਦਾ ਗੀਤ ਵੀ ਹੈ।ਪੰਜਾਬ ਦੇ 1984 ਦੇ ਦਿਨਾਂ ‘ਚ ਮਨੁੱਖਤਾ ਨੇ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਸੰਤਾਪ ਹੰਡਾਇਆ ਹੈ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਸਮਿਆਂ ‘ਚ ਓਪਰੇਸ਼ਨ ਬਿਲਿਊ ਸਟਾਰ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸਾਡੇ ਕਾਲਜ ਇਮਤਿਹਾਨ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ।ਜਦੋਂ ਇਹ ਇਮਤਿਹਾਨ ਮੁੜ ਹੋਏ ਤਾਂ ਕਾਲਜ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਇਹ ਇਮਤਿਹਾਨ ਇੰਝ ਲੈਣੇ ਚਾਹੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅੱਜ ਇਮਤਿਹਾਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਪਰਸੋਂ ਤੁਸੀ ਇਮਤਿਹਾਨ ਦਿਓ।ਇਸ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਰੋਸ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ ਤੇ ਇਹ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਕਿ ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਸਹੀ ਸਮਾਂ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਇੰਝ ਤੁਰਤ ਫੁਰਤ ‘ਚ ਅਸੀ ਇਮਤਿਹਾਨ ਨਹੀਂ ਦੇਵਾਂਗੇ।ਇਸੇ ਰੋਸ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ‘ਚ ਹੀ ਅਸੀ ‘ਸਾਡਾ ਹੱਕ ਇੱਥੇ ਰੱਖ’ ਦੇ ਨਾਅਰੇ ਲਾਏ ਜੋ ਇਸ ਫ਼ਿਲਮ ਲਈ ਗੀਤ ਸਿਰਜਣ ਦਾ ਮੇਰੇ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਵੱਜੋਂ ਉੱਬਰਿਆ।ਪਰ ਇਹ ਗੀਤ ਅੱਜ ਦੇ ਸਦੰਰਭ ‘ਚ ਵੀ ਇਹ ਗੀਤ ਆਪਣੇ ਅਰਥ ਨਹੀਂ ਗਵਾਉਂਦਾ।ਹਰ ਆਦਮੀ ਇਸ ਗੀਤ ਦੇ ਨਾਲ ਜੁੜਾਅ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂ ਕਿ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਅਜੋਕੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ‘ਚ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਹੱਕ ਮਾਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਹੱਕ ਲਈ ਅਵਾਜ਼ ਉਠਾਉਣਾ ਹਰ ਆਦਮੀ ਦੀ ਆਪਣੀ ਮੌਲਿਕ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਹੈ ਫਿਰ ਚਾਹੇ ਉਹ ਉਸ ਦਾ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਹੱਕ ਜਾਂ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਹੱਕ ਹੋਵੇ,ਆਰਥਿਕ ਹੱਕ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਦਫਤਰੀ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਹੱਕ ਹੋਵੇ।
“ਸੌ ਦਰਦ ਬਦਨ ਪੇ ਫੈਲੇ ਹੈਂ,ਹਰ ਕਰਮ ਕੇ ਕਪੜੇ ਮੈਲੇ ਹੈਂ,ਓ ਨਾਦਾਨ ਪਰਿੰਦੇ ਘਰ ਆਜਾ” ਅਜਿਹੀ ਸੂਫੀਆਨਾ ਛੋਹ ਦੀ ਪੁਕਾਰ ਦਾ ਸਬੱਬ ਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਹਾਰ ਜਾਂ ਜਿੱਤ ਦਾ ਸੰਤੁਲਨ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦੇ ਹੋਏ ਕਦੀ ਅਜਿਹੇ ਡਰ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ?
:ਨਹੀਂ ਮੈਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਡਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ,ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਰਚਨਾਤਮਿਕਤਾ ‘ਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੂਫੀਆਨਾ ਰਹਿਣ ਦੀ ਕੌਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ।ਮੇਰਾ ਕੋਈ ਵੀ ਗੀਤ ਚੁੱਕ ਕੇ ਵੇਖ ਲਓ ਉਹ ਸ਼ੁਰੂ ਬੇਸ਼ੱਕ ਇਸ਼ਕ ਮਜਾਜ਼ੀ ਤੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਸ ਦਾ ਸਿਖ਼ਰ ਇਸ਼ਕ ਹਕੀਕੀ ਹੀ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਦਾ ਇੱਕ ਆਪਣਾ ਰੌਮਾਸਿਜ਼ਮ ਰਿਹਾ ਹੈ,ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰੀਤ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੀ ਜਨਮ ਭੂਮੀ ਹੈ ਇਹ,ਫਿਰ ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤਕਾਰੀ ‘ਚ ਉਹ ਸ਼ਿੱਦਤ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਜੋ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮੀ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਬੁਣਕਾਰੀ ‘ਚ ਹੈ?
:ਇਹ ਇਸ ਕਰਕੇ ਰੌਮਾਸਿਜ਼ਮ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਉਂ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤਕਾਰ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਗੀਤ ਨਹੀਂ ਲਿਖ ਰਹੇ।ਉਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੁਪਰਫੀਸ਼ਿਅਲ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਗੀਤ ਲਿਖ ਰਹੇ ਹਨ।ਉਹ ਸਾਰੇ ਗੀਤ ਕੁੜੀ ਦੀ ਤਾਰੀਫ਼ ‘ਤੇ ਲਿਖ ਰਹੇ ਹਨ।ਹੁਣ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਵੇਖੋ ਕੁੜੀ ਇੱਕ ਓਬਜੈਕਟ ਹੈ ਆਖਰ ਤੁਸੀ ਇੱਕ ਓਬਜੈਕਟ ਦੀ ਕਿੰਨੀਆਂ ਕੁ ਫੋਟੋਆਂ ਖਿੱਚ ਲਓਗੇ।ਸਗੋਂ ਮੰਜਰ ਵੱਡਾ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ,ਆਪਣੀ ਨਜ਼ਰ ਵੱਡੀ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।ਵੱਡੀ ਨਜ਼ਰ ਕਰੋਗੇ ਤਾਂ ਮੰਜਰ ਵੱਡਾ ਵਿਖੇਗਾ ਤੇ ਉਸ ‘ਚ 36 ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਹੱਸ ਤੇ 36 ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਲੌਕਿਕਤਾ ਵਿਖੇਗੀ।
ਕਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ,ਪੰਜਾਬੀ ਫਿਲਮਾਂ ਬਾਰੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਸੋਚਿਆ?
:ਮੈਂ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਸੋਚਿਆ ਕਿਉਂ ਕਿ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਕਹਿ ਦੇਵਾਂ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ‘ਚ ਉਸ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਤੇ ਲਗਣ ਨਾਲ ਨਾਂ ਤਾਂ ਕੰਮ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਨਾਂ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਫ਼ਿਲਮਸਾਜ਼ ਉਸ ਸ਼ਿੱਦਤ ਤੇ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਫ਼ਿਲਮ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ।ਸਾਰੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਉਹੀ ਲੋਕ ਧੁਨਾਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਖੱਬਿਓਂ ਸੱਜੇ ਰੱਖ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਦੇ ਸੱਜਿਓਂ ਖੱਬਿਓਂ ਰੱਖਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ।
ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਉਸ ਮੁਕਾਮ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਕਿੰਨਾ ਕਿੰਨਾ ਚੀਜ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ?
:ਸਾਨੂੰ ਤੁਰਤ ਫੁਰਤ ਨੂੰ ਦਿਲੋਂ ਕੱਢਣਾ ਪਵੇਗਾ।ਫਟਾਫਟ ਹਿੱਟ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬੱਚਣਾ ਪਵੇਗਾ।ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।ਮਕਬੂਲ ਹੋਣ ਲਈ ਦੁਹਰਾਵ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪੱਕੀ ਹੋਈ ਲੀਹ ਨੂੰ ਪੁੱਟਕੇ ਨਵੇਂ ਰਾਹ ਉਸਾਰਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।
:ਪ੍ਰਸ਼ੰਸ਼ਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨਾ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਿਆਰ ਬਿਆਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਮਨਮੁਟਾਵ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਤਾਂ ਅਜਿਹੀ ਖ਼ਬਰਾਂ ‘ਚ ਕੁਝ ਵੀ ਸੱਚਾਈ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡਾ ਕੰਮ ਹੀ ਬੋਲਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰੀਅਤ ਦਾ ਖ਼ਿਆਲ ਰੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਤੁਹਾਡਾ ਕੰਮ ਹੀ ਤੁਹਾਡੀ ਪਛਾਣ ਬਣਦਾ ਹੈ।
‘ਸਾਡਾ ਹੱਕ ਇੱਥੇ ਰੱਖ’ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਵੇਲੇ ਅਤੀਤ ਦੇ ਕਿਸੇ ਉਬਾਲ ਦੀ ਯਾਦ ਸੀ ਜਾਂ ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਝਮੇਲਿਆਂ ਚੋਂ ਨਿਕਲੇ ਇੱਕ ਆਮ ਆਦਮੀ ਦੀ ਤੜਪ ਸੀ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਰੋਸ ਮੁਜ਼ਾਹਰਿਆ ਦੀ ਦਿਲ ‘ਚ ਸੰਭਾਲੀ ਕਿਸੇ ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ਸ਼ਬਦ ਦੇਣ ਦੀ ਕੌਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਾਂ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਫਿਲਮੀ ਗੀਤ ਸੀ?
:ਯਕੀਨਨ ਇਹ ਅਤੀਤ ਦੇ ਉਬਾਲ ਦਾ ਸੜ੍ਹਿਆ ਜਜ਼ਬਾਤ ਸੀ ਤੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਦੀ ਤੜਪ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕਰਦਾ ਗੀਤ ਵੀ ਹੈ।ਪੰਜਾਬ ਦੇ 1984 ਦੇ ਦਿਨਾਂ ‘ਚ ਮਨੁੱਖਤਾ ਨੇ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਸੰਤਾਪ ਹੰਡਾਇਆ ਹੈ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਸਮਿਆਂ ‘ਚ ਓਪਰੇਸ਼ਨ ਬਿਲਿਊ ਸਟਾਰ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸਾਡੇ ਕਾਲਜ ਇਮਤਿਹਾਨ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ।ਜਦੋਂ ਇਹ ਇਮਤਿਹਾਨ ਮੁੜ ਹੋਏ ਤਾਂ ਕਾਲਜ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਇਹ ਇਮਤਿਹਾਨ ਇੰਝ ਲੈਣੇ ਚਾਹੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅੱਜ ਇਮਤਿਹਾਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਪਰਸੋਂ ਤੁਸੀ ਇਮਤਿਹਾਨ ਦਿਓ।ਇਸ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਰੋਸ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ ਤੇ ਇਹ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਕਿ ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਸਹੀ ਸਮਾਂ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਇੰਝ ਤੁਰਤ ਫੁਰਤ ‘ਚ ਅਸੀ ਇਮਤਿਹਾਨ ਨਹੀਂ ਦੇਵਾਂਗੇ।ਇਸੇ ਰੋਸ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ‘ਚ ਹੀ ਅਸੀ ‘ਸਾਡਾ ਹੱਕ ਇੱਥੇ ਰੱਖ’ ਦੇ ਨਾਅਰੇ ਲਾਏ ਜੋ ਇਸ ਫ਼ਿਲਮ ਲਈ ਗੀਤ ਸਿਰਜਣ ਦਾ ਮੇਰੇ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਵੱਜੋਂ ਉੱਬਰਿਆ।ਪਰ ਇਹ ਗੀਤ ਅੱਜ ਦੇ ਸਦੰਰਭ ‘ਚ ਵੀ ਇਹ ਗੀਤ ਆਪਣੇ ਅਰਥ ਨਹੀਂ ਗਵਾਉਂਦਾ।ਹਰ ਆਦਮੀ ਇਸ ਗੀਤ ਦੇ ਨਾਲ ਜੁੜਾਅ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂ ਕਿ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਅਜੋਕੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ‘ਚ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਹੱਕ ਮਾਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਹੱਕ ਲਈ ਅਵਾਜ਼ ਉਠਾਉਣਾ ਹਰ ਆਦਮੀ ਦੀ ਆਪਣੀ ਮੌਲਿਕ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਹੈ ਫਿਰ ਚਾਹੇ ਉਹ ਉਸ ਦਾ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਹੱਕ ਜਾਂ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਹੱਕ ਹੋਵੇ,ਆਰਥਿਕ ਹੱਕ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਦਫਤਰੀ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਹੱਕ ਹੋਵੇ।
“ਸੌ ਦਰਦ ਬਦਨ ਪੇ ਫੈਲੇ ਹੈਂ,ਹਰ ਕਰਮ ਕੇ ਕਪੜੇ ਮੈਲੇ ਹੈਂ,ਓ ਨਾਦਾਨ ਪਰਿੰਦੇ ਘਰ ਆਜਾ” ਅਜਿਹੀ ਸੂਫੀਆਨਾ ਛੋਹ ਦੀ ਪੁਕਾਰ ਦਾ ਸਬੱਬ ਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਹਾਰ ਜਾਂ ਜਿੱਤ ਦਾ ਸੰਤੁਲਨ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦੇ ਹੋਏ ਕਦੀ ਅਜਿਹੇ ਡਰ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ?
:ਨਹੀਂ ਮੈਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਡਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ,ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਰਚਨਾਤਮਿਕਤਾ ‘ਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੂਫੀਆਨਾ ਰਹਿਣ ਦੀ ਕੌਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ।ਮੇਰਾ ਕੋਈ ਵੀ ਗੀਤ ਚੁੱਕ ਕੇ ਵੇਖ ਲਓ ਉਹ ਸ਼ੁਰੂ ਬੇਸ਼ੱਕ ਇਸ਼ਕ ਮਜਾਜ਼ੀ ਤੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਸ ਦਾ ਸਿਖ਼ਰ ਇਸ਼ਕ ਹਕੀਕੀ ਹੀ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਦਾ ਇੱਕ ਆਪਣਾ ਰੌਮਾਸਿਜ਼ਮ ਰਿਹਾ ਹੈ,ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰੀਤ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੀ ਜਨਮ ਭੂਮੀ ਹੈ ਇਹ,ਫਿਰ ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤਕਾਰੀ ‘ਚ ਉਹ ਸ਼ਿੱਦਤ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਜੋ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮੀ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਬੁਣਕਾਰੀ ‘ਚ ਹੈ?
:ਇਹ ਇਸ ਕਰਕੇ ਰੌਮਾਸਿਜ਼ਮ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਉਂ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤਕਾਰ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਗੀਤ ਨਹੀਂ ਲਿਖ ਰਹੇ।ਉਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੁਪਰਫੀਸ਼ਿਅਲ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਗੀਤ ਲਿਖ ਰਹੇ ਹਨ।ਉਹ ਸਾਰੇ ਗੀਤ ਕੁੜੀ ਦੀ ਤਾਰੀਫ਼ ‘ਤੇ ਲਿਖ ਰਹੇ ਹਨ।ਹੁਣ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਵੇਖੋ ਕੁੜੀ ਇੱਕ ਓਬਜੈਕਟ ਹੈ ਆਖਰ ਤੁਸੀ ਇੱਕ ਓਬਜੈਕਟ ਦੀ ਕਿੰਨੀਆਂ ਕੁ ਫੋਟੋਆਂ ਖਿੱਚ ਲਓਗੇ।ਸਗੋਂ ਮੰਜਰ ਵੱਡਾ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ,ਆਪਣੀ ਨਜ਼ਰ ਵੱਡੀ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।ਵੱਡੀ ਨਜ਼ਰ ਕਰੋਗੇ ਤਾਂ ਮੰਜਰ ਵੱਡਾ ਵਿਖੇਗਾ ਤੇ ਉਸ ‘ਚ 36 ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਹੱਸ ਤੇ 36 ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਲੌਕਿਕਤਾ ਵਿਖੇਗੀ।
ਕਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ,ਪੰਜਾਬੀ ਫਿਲਮਾਂ ਬਾਰੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਸੋਚਿਆ?
:ਮੈਂ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਸੋਚਿਆ ਕਿਉਂ ਕਿ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਕਹਿ ਦੇਵਾਂ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ‘ਚ ਉਸ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਤੇ ਲਗਣ ਨਾਲ ਨਾਂ ਤਾਂ ਕੰਮ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਨਾਂ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਫ਼ਿਲਮਸਾਜ਼ ਉਸ ਸ਼ਿੱਦਤ ਤੇ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਫ਼ਿਲਮ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ।ਸਾਰੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਉਹੀ ਲੋਕ ਧੁਨਾਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਖੱਬਿਓਂ ਸੱਜੇ ਰੱਖ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਦੇ ਸੱਜਿਓਂ ਖੱਬਿਓਂ ਰੱਖਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ।
ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਉਸ ਮੁਕਾਮ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਕਿੰਨਾ ਕਿੰਨਾ ਚੀਜ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ?
:ਸਾਨੂੰ ਤੁਰਤ ਫੁਰਤ ਨੂੰ ਦਿਲੋਂ ਕੱਢਣਾ ਪਵੇਗਾ।ਫਟਾਫਟ ਹਿੱਟ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬੱਚਣਾ ਪਵੇਗਾ।ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।ਮਕਬੂਲ ਹੋਣ ਲਈ ਦੁਹਰਾਵ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪੱਕੀ ਹੋਈ ਲੀਹ ਨੂੰ ਪੁੱਟਕੇ ਨਵੇਂ ਰਾਹ ਉਸਾਰਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।
ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਗ਼ਜ਼ਬ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਹੈ,ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਬੁਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਤੁਹਾਡਾ ਆਪਣਾ ਵਿਜ਼ਨ ਕਮਾਲ ਦਾ ਹੈ,ਫਿਰ ਤੁਸੀ ਫ਼ਿਲਮ ‘ਲਵ ਆਜ ਕੱਲ੍ਹ’ ਦੇ ਗੀਤ ‘ਅੱਜ ਦਿਨ ਚੱੜ੍ਹਿਆ’ ਲਈ ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਬਟਾਲਵੀ ਦੇ ਗੀਤ ਦੀ ਸਤਰ ਵਰਤਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕਿਉਂ ਸਮਝਿਆ?ਤੁਸੀ ਇਸੇ ਗੀਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਮੌਲਿਕਤਾ ਵੀ ਦੇ ਸਕਦੇ ਸੀ?
:ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੁਸੀ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਫ਼ਿਲਮ ਦਾ ਨਾਮ ‘ਲਵ ਆਜ ਕੱਲ੍ਹ’ ਹੈ।ਇਹ ਫ਼ਿਲਮ ਅੱਜ ਅਤੇ ਬੀਤ ਚੁੱਕੇ ਕੱਲ੍ਹ ਦੀ ਮਹੁੱਬਤ ਦੀ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਕਹਾਣੀ ਹੈ।ਸੋ ਜਿਸ ਗਾਣੇ ਦਾ ਤੁਸੀ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਉਹ ਪੁਰਾਣੀ ਮਹੁੱਬਤ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਰੱਖਦਾ ਹੈ,ਭਾਵ ਕਿ ਅੱਜ ਤੋਂ 30-35 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਮਹੁੱਬਤ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹੈ,ਉਹਨਾਂ ਸਮਿਆਂ ‘ਚ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਸ਼ਾਯਰੀ ਦਾ ਬੋਲਬਾਲਾ ਸੀ।ਸਮੇਂ ਦੀ ਇਤਹਾਸਿਕਤਾ ਨੂੰ ਵਿਖਾਉਣ ਲਈ ਮੈਂ ਅਜ਼ੀਮ ਸ਼ਾਯਿਰ ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਬਟਾਲਵੀ ਦੀ ਨਜ਼ਮ ਦੇ 6 ਅੱਖਰ ਉਧਾਰੇ ਲਏ।ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਬਕਾਇਦਾ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ‘ਅਰੁਣਾ’ ਜੀ ਤੋਂ ਇਜਾਜ਼ਤ ਵੀ ਮੰਗੀ ਸੀ।ਇਸ ਕਰਕੇ ਹੀ ਮੈਂ ‘ਲਵ ਆਜ ਕੱਲ੍ਹ’ ਦੀ ਸੀ.ਡੀ ‘ਤੇ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਲਿਖਵਾਇਆ ਸੀ ਤੇ ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਫ਼ਿਲਮ ਫੇਅਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।ਫ਼ਿਲਮ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਲਈ ਇਹ ਉਧਾਰ ਲੈਣਾ ਮੇਰੇ ਲਈ ਉਨਾਂ ਹੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ ਜਿੰਨਾ ਇਸੇ ਫ਼ਿਲਮ ਦੇ ਟਿਵਸਟ ਗਾਣੇ ਲਈ ਨਾਗਿਨ ਫ਼ਿਲਮ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਬੀਨ ਦੀ ਤਰਜ਼ ਲੈਣਾ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਪ੍ਰੀਤਮ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ।
ਤੁਹਾਡੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਰੁਝੇਵੇਂ ਕੀ ਹੋਣਗੇ?
:ਅਜੈ ਦੇਵਗਨ ਦੀ ਫ਼ਿਲਮ ‘ਸੰਨ ਆਫ ਸਰਦਾਰ’ ਆ ਰਹੀ ਹੈ।ਸੈਫ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ ਤੇ ਦੀਪਿਕਾ ਪਾਦੂਕੋਣ ਦੀ ਫ਼ਿਲਮ ‘ਕਾਕਟੇਲ’ ਆ ਰਹੀ ਹੈ।ਏ ਵੈਡਨੇਸਡੇ ਫੇਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਨੀਰਜ ਪਾਂਡੇ ਦੀ ‘ਸੀ ਯੂ ਬਾਏ’ ਆ ਰਹੀ ਹੈ।
ਇੱਕ ਚੰਗੇ ਗੀਤਕਾਰ ਲਈ ਕੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਮਝਦੇ ਹੋ?
:ਵੱਖ ਵੱਖ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਕਾਵਿਕ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੱੜ੍ਹਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਤੁਸੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀਆਂ ਕੋਮਲ ਕਲਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖੀ ਜਜ਼ਬਾਤ ਦੇ ਸਦੰਰਭ ‘ਚ ਨਹੀਂ ਸਮਝੋਗੇ ਤਾਂ ਹਰਫਾਂ ਦੀ ਬੁਣਕਾਰੀ ਅਧੂਰੀ ਹੀ ਰਹੇਗੀ।
ਪਾਠਕਾਂ ਲਈ ਕੁਝ ਜਜ਼ਬਾਤ ‘ਦਿਲ ਤੋਂ’
:ਰਾਤ ਬਰਾਤੀ ਟਿਮਕਣ ਤਾਰੇ,
ਸਾਧ ਸਦੀਵੀ ਹਿਜਰਾਂ ਮਾਰੇ॥
ਸੱਚਾ ਪਿਆਰ ਹੈ ਰੁੱਖ ਪਿੱਪਲ ਦਾ,
ਸ਼ਰਧਾ ਜੋਗਾ ਪੂਜਣ ਜੋਗਾ,
ਓੜ ਪਵੇ ਖਬਰੇ ਕਿਸ ਬੰਨੇ,
ਗਲੀ ਮੁਹੱਲੇ ਚੌਂਕ ਚੁਬਾਰੇ॥
ਰਾਤ ਬਰਾਤੀ………
ਮੁਲਾਕਾਤੀ--ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਕਾਹਲੋਂ
:ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੁਸੀ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਫ਼ਿਲਮ ਦਾ ਨਾਮ ‘ਲਵ ਆਜ ਕੱਲ੍ਹ’ ਹੈ।ਇਹ ਫ਼ਿਲਮ ਅੱਜ ਅਤੇ ਬੀਤ ਚੁੱਕੇ ਕੱਲ੍ਹ ਦੀ ਮਹੁੱਬਤ ਦੀ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਕਹਾਣੀ ਹੈ।ਸੋ ਜਿਸ ਗਾਣੇ ਦਾ ਤੁਸੀ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਉਹ ਪੁਰਾਣੀ ਮਹੁੱਬਤ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਰੱਖਦਾ ਹੈ,ਭਾਵ ਕਿ ਅੱਜ ਤੋਂ 30-35 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਮਹੁੱਬਤ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹੈ,ਉਹਨਾਂ ਸਮਿਆਂ ‘ਚ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਸ਼ਾਯਰੀ ਦਾ ਬੋਲਬਾਲਾ ਸੀ।ਸਮੇਂ ਦੀ ਇਤਹਾਸਿਕਤਾ ਨੂੰ ਵਿਖਾਉਣ ਲਈ ਮੈਂ ਅਜ਼ੀਮ ਸ਼ਾਯਿਰ ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਬਟਾਲਵੀ ਦੀ ਨਜ਼ਮ ਦੇ 6 ਅੱਖਰ ਉਧਾਰੇ ਲਏ।ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਬਕਾਇਦਾ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ‘ਅਰੁਣਾ’ ਜੀ ਤੋਂ ਇਜਾਜ਼ਤ ਵੀ ਮੰਗੀ ਸੀ।ਇਸ ਕਰਕੇ ਹੀ ਮੈਂ ‘ਲਵ ਆਜ ਕੱਲ੍ਹ’ ਦੀ ਸੀ.ਡੀ ‘ਤੇ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਲਿਖਵਾਇਆ ਸੀ ਤੇ ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਫ਼ਿਲਮ ਫੇਅਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।ਫ਼ਿਲਮ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਲਈ ਇਹ ਉਧਾਰ ਲੈਣਾ ਮੇਰੇ ਲਈ ਉਨਾਂ ਹੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ ਜਿੰਨਾ ਇਸੇ ਫ਼ਿਲਮ ਦੇ ਟਿਵਸਟ ਗਾਣੇ ਲਈ ਨਾਗਿਨ ਫ਼ਿਲਮ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਬੀਨ ਦੀ ਤਰਜ਼ ਲੈਣਾ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਪ੍ਰੀਤਮ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ।
ਤੁਹਾਡੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਰੁਝੇਵੇਂ ਕੀ ਹੋਣਗੇ?
:ਅਜੈ ਦੇਵਗਨ ਦੀ ਫ਼ਿਲਮ ‘ਸੰਨ ਆਫ ਸਰਦਾਰ’ ਆ ਰਹੀ ਹੈ।ਸੈਫ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ ਤੇ ਦੀਪਿਕਾ ਪਾਦੂਕੋਣ ਦੀ ਫ਼ਿਲਮ ‘ਕਾਕਟੇਲ’ ਆ ਰਹੀ ਹੈ।ਏ ਵੈਡਨੇਸਡੇ ਫੇਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਨੀਰਜ ਪਾਂਡੇ ਦੀ ‘ਸੀ ਯੂ ਬਾਏ’ ਆ ਰਹੀ ਹੈ।
ਇੱਕ ਚੰਗੇ ਗੀਤਕਾਰ ਲਈ ਕੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਮਝਦੇ ਹੋ?
:ਵੱਖ ਵੱਖ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਕਾਵਿਕ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੱੜ੍ਹਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਤੁਸੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀਆਂ ਕੋਮਲ ਕਲਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖੀ ਜਜ਼ਬਾਤ ਦੇ ਸਦੰਰਭ ‘ਚ ਨਹੀਂ ਸਮਝੋਗੇ ਤਾਂ ਹਰਫਾਂ ਦੀ ਬੁਣਕਾਰੀ ਅਧੂਰੀ ਹੀ ਰਹੇਗੀ।
ਪਾਠਕਾਂ ਲਈ ਕੁਝ ਜਜ਼ਬਾਤ ‘ਦਿਲ ਤੋਂ’
:ਰਾਤ ਬਰਾਤੀ ਟਿਮਕਣ ਤਾਰੇ,
ਸਾਧ ਸਦੀਵੀ ਹਿਜਰਾਂ ਮਾਰੇ॥
ਸੱਚਾ ਪਿਆਰ ਹੈ ਰੁੱਖ ਪਿੱਪਲ ਦਾ,
ਸ਼ਰਧਾ ਜੋਗਾ ਪੂਜਣ ਜੋਗਾ,
ਓੜ ਪਵੇ ਖਬਰੇ ਕਿਸ ਬੰਨੇ,
ਗਲੀ ਮੁਹੱਲੇ ਚੌਂਕ ਚੁਬਾਰੇ॥
ਰਾਤ ਬਰਾਤੀ………
ਮੁਲਾਕਾਤੀ--ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਕਾਹਲੋਂ
