‘ਮਾਂ, ਮੇਰੀ ਵੋਟ ਕਦੋਂ ਬਣੂੰ '

ਏਜੰਡਾ ‘ਕਲਿਆਣ’ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਕੱਲੀ ‘ਵੋਟ’ ਦਾ ਹੈ। ਫਿਕਰ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਨਹੀਂ, ਉਸਦੀ ‘ਵੋਟ’ ਦਾ ਹੈ। ‘ਵੋਟਰ’ ਵਿਲਕਦਾ ਹੈ, ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ। ‘ਵੋਟ’ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹਿਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਹਕੂਮਤੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜ਼ਿਹਨ ’ਚ ‘ਵੋਟ’ ਵਸੀ ਹੈ, ਵੋਟਰ ਥਾਂ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਿਆ ਹੈ। ਪਿੰਡ ’ਚ ਨਵਾਂ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨਘਾਟ ਬਣਾਉਣਾ ਹੋਵੇ, ਚਾਹੇ ਨਵਾਂ ਰਾਜ ਬਣਾਉਣਾ ਹੋਵੇ, ਫੈਸਲਾ ‘ਵੋਟ’ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ‘ਲੋੜਾਂ’ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਨਹੀਂ। ਗੱਲ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਪੁੱਜ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਲੀਡਰ ਲੋਕ ਗਮੀ ਮੌਕੇ ਅਫਸੋਸ ਵੀ ‘ਵੋਟ’ ਦੇ ਘਰ ਕਰਨ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ‘ਵੋਟਰ’ ਦੇ ਨਹੀਂ। ਨੇਤਾ ਉਸੇ ਹੀ ਵਿਆਹ ’ਚ ਪੁੱਜਦਾ ਹੈ, ਜਿਥੇ ‘ਵੋਟਾਂ’ ਦੇ ਬੈਂਡ ਵੱਜਦੇ ਹਨ। ਕਲਿਆਣ ‘ਵੋਟਾਂ’ ਦਾ ਹੁੰਦਾ,‘ਵੋਟਰ’ ਨੂੰ ਕੌਣ ਪੁੱਛਦੈ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਜ਼ਮਹੂਰੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦਾ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਹਾਲ ਹੈ। ਹਰ ਪਾਸੇ ਮਸਲਾ ਵੋਟਾਂ ਦਾ ਹੈ, ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਨਹੀਂ। ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਪੈਂਤੜਾ ਹਰ ਨਾਗਰਿਕ ਦੀ ਬਿਹਤਰੀ ਲਈ ਲਿਆ ਜਾਣਾ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਫੈਸਲਾ ‘ਵੋਟ’ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਰਾਜ ’ਚ ਆਏ ਨਿਘਾਰ ਦੇ ਇਹ ਸਿਰਾ ਹੈ। ਜ਼ਮਹੂਰੀਅਤ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਇਕਾਈ ਪਿੰਡ ਹੈ। ਜਿਥੇ ਕਦੇ ਲੋਕ ਵਸਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਹੁਣ ‘ਵੋਟਾਂ’ ਵਸਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕਾਂਗਰਸੀ, ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਭਾਜਪਾਈ ਤੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਅਕਾਲੀ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਨ•ਾਂ ‘ਵੋਟਾਂ’ ਦੇ ਚੱਕਰ ’ਚ ਸਮਾਜੀ ਤਾਣੇ ਬਾਣੇ ਨੂੰ ਕਿੰਨੀ ਸੱਟ ਵੱਜੀ ਹੈ, ਲੀਡਰ ਲੋਕ ਨਹੀਂ ਸੋਚਦੇ। ਜੇ ਉਹ ਸੋਚਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ‘ਵੋਟਾਂ’ ਵਾਰੇ ਸੋਚਦੇ ਹਨ।
ਮੁਲਕ ਦੇ ਲੋਕ ਰਾਜ ਦੀ ਉਮਰ 60 ਸਾਲ ਤੋਂ ਉਪਰ ਹੋ ਚੱਲੀ ਹੈ। ਆਬਾਦੀ ਵਧੀ ਹੈ, ਵੋਟਾਂ ਵਧੀਆਂ ਹਨ, ਸੋਚ ਨਹੀਂ ਵਧੀ। ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਪਿਛਾਂਹ ਹੋ ਚੱਲੀ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ‘ਬੇੜੀ’ ਪੈ ਗਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਏਦਾ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਉਸਰ ਸਕਿਆ ਕਿ ਲੋਕ ‘ਸੋਚ’ ਤੱਕ ਪੁੱਜ ਸਕਣ। ਉਹ ਤਾਂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਮਸਲਿਆਂ ’ਚ ਉਲਝੇ ਪਏ ਹਨ। ਸਰਕਾਰਾਂ ‘ਮਾਡਲ’ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕੀਆ। ਤਾਹੀਓਂ ਤਾਂ ਨੇਤਾਗਣ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਹੁਣ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ’ਚ ਸਤਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਜਾਗਦਾ। ਨਵੇਂ ਸੁਆਲ ਉਠਦੇ ਹਨ। ਪਿੰਡ ’ਚ ਆਇਆ ਨੇਤਾ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ‘ਵੋਟਾਂ’ ਦੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਦੀ ਕਿਹੜੀ ਗੱਲ ਪੱਕੀ ਬਣਾਈ ਜਾਣੀ ਹੈ, ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਫੈਸਲਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ‘ਵੋਟਾਂ’ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੇਖ ਕੇ ਗੱਲ ਸਿਰੇ ਲੱਗਦੀ ਹੈ, ਗਲੀ ਵਿਚਲਾ ‘ਨਰਕ’ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ। ਪੇਂਡੂ ਗਲੀਆਂ ਵੀ ‘ਅਕਾਲੀ’ ਜਾਂ ‘ਕਾਂਗਰਸੀ’ ਬਣ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਕਸਾਰ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ‘ਮਾਡਲ’ ਨਹੀਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ, ਰਿਊੜੀਆਂ ਵਾਂਗ ਗਰਾਂਟਾਂ ਵੰਡੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ-ਨਾਲੀਆਂ ਵਾਸਤੇ ਗਰਾਂਟਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਬਾਵਜੂਦ ਇਸ ਦੇ ,ਕੋਈ ਪਿੰਡ ਪੱਕਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ।
ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਦਲਿਤ ਵਰਗ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਕਲਿਆਣਕਾਰੀ ਸਕੀਮ ਇਸ ਨਜ਼ਰ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਬਣਾਉਂਦੀ ਕਿ ਉਨ•ਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਠੁੰਮਣਾ ਦੇਣਾ ਹੈ ਜਾਂ ਫਿਰ ਉਨ•ਾਂ ਦਾ ਰਹਿਣ ਸਹਿਣ ਉਚਾ ਚੁੱਕਦਾ ਹੈ। ਕੇਵਲ ਉਨ•ਾਂ ਚੋਂ ‘ਵੋਟ’ ਦਿੱਖਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਫੈਸਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਵੱਡੀ ਤਰਾਸ਼ਦੀ ਉਨ•ਾਂ ਦੀ ਹੈ, ਜਿਨ•ਾਂ ਦੀ ਵੋਟ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਣੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਥੇ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ‘ਵੋਟਾਂ’ ਵਾਸਤੇ ਚੁੱਲ•ਾ ਤਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਵੱਡਾ ਸੰਤਾਪ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਭੋਗਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰਾਜ ਭਾਗ ਦੀ ਕੁਰਸੀ ’ਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਬੈਠੇ, ਸਕੀਮ ਹਰ ਤਬਕੇ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਕਦੇਂ ਬੱਚਿਆਂ ਵਾਰੇ ਨਹੀਂ ਸੋਚਿਆ ਗਿਆ। ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਇਹੋ ਕਸੂਰ ਹੈ ਕਿ ਉਨ•ਾਂ ਦੀ ਵੋਟ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਬੱਚੇ ਤਾਂ ਵਿਚਾਰੇ ਵੋਟਾਂ ਵੇਲੇ ਪਿੰਡ ਚੋਂ ¦ਘਦੀ ਕਾਰ ਜਾਂ ਟੈਂਪੂ ਚੋਂ ਸੁੱਟੇ ਜਾਂਦੇ ‘ਅਪੀਲ’ ਵਾਲੇ ਕਾਗਜ ਚੁੱਕਣ ਜੋਗੇ ਹਨ। ਅਣਭੋਲ ਹਨ, ਬੇਵੱਸ ਹਨ। ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਤਾਂ ਉਨ•ਾਂ ਦੀਆਂ ਵੀ ਹਨ। ਗਰਮੀ ਤੇ ਸਰਦੀ ਦੀ ਇੱਕੋ ਜਿਨੀ ਮਾਰ ਝੱਲਦੇ ਹਨ। ਕੜਕਦੀ ਠੰਡ ’ਚ ਠੁਰ ਠੁਰ ਕਰਦੇ ਨੰਗੇ ਪੈਰ•ੀਂ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ’ਚ ਬੈਠਦੇ ਹਨ। ਕੜਕਦੀ ਧੁੱਪ ਦਾ ਕਹਿਰ ਵੀ ਇਹੋ ਨੰਗੇ ਪੈਰ ਝੱਲਦੇ ਹਨ। ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਗਰੀਬੀ ’ਚ ਬਰਾਬਰ ਦੇ ਹਿੱਸੇਦਾਰ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਕਾਫੀ ਸਕੂਲਾਂ ’ਚ ਬੈਠਣ ਵਾਸਤੇ ਫਰਨੀਚਰ ਤਾਂ ਦੂਰ ਦੀ ਗੱਲ, ਟਾਟ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ’ਚ ਪੜਦੇ ਦਲਿਤ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਗਸਤ 2008 ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਵਜੀਫਾ ਮਿਲਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਜਿਨ•ਾਂ ਦੀ ਪੜਾਈ ਹੀ ਵਜੀਫੇ ਆਸਰੇ ਚੱਲਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਸਕੂਲ ਵੀ ਛੱਡ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕੀ ਬੱਚਿਆਂ ਵਾਲਾ ਫੰਡ ਮੁੱਕ ਗਿਆ ਹੈ। ਗੱਲ ਇਹ ਨਹੀਂ, ਅਸਲੀਅਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਹਾਲੇ ‘ਵੋਟ’ ਨਹੀਂ ਬਣੇ।
ਬਠਿੰਡਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਕੋਟਫੱਤਾ ਦੇ 12 ਵਰਿ•ਆਂ ਦੇ ਅਣਪੜ ਸੀਰੇ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ’ਚ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਨਾਲੋਂ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ‘ਭੇਡਾਂ ਵਾਲੇ ਸਰਦਾਰ’ ਚੰਗੇ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਸੀਰੇ ਦੀ ਹਾਲਤ ਦੇਖ ਕੇ ਆਖਿਆ,‘ਸੀਰੇ, ਤੈਨੂੰ ਸਕੂਲ ਲਾ ਦੇਈਏ।’ ‘ਕਿੰਨੇ ਪੈਸੇ ਦੇਣਗੇ ਸਕੂਲ ਵਾਲੇ’ ਸੀਰੇ ਦੇ ਇਸ ਸੁਆਲ ਦੇ ਜੁਆਬ ’ਚ ਉਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਆਖਿਆ, ‘ਪੰਜਾਹ ਰੁਪਏ’। ਉਸ ਬੱਚੇ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ‘ਭੇਡਾਂ ਵਾਲੇ ਸਰਦਾਰ ਤਾਂ 120 ਰੁਪਏ ਦਿੰਦੇ ਨੇ, ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਵੀ ਪਿਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਫਿਰ ਕਾਹਤੋ ਸਕੂਲ ਲੱਗਾ’। ਖੈਰ ਹੁਣ ਤਾਂ ਵਜੀਫੇ ਵਾਲੇ 50 ਰੁਪਏ ਵੀ ਸਰਕਾਰ ਵੇਲੇ ਸਿਰ ਦੇਣੋ ਹਟ ਗਈ ਹੈ। ਛੇ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਆਂਗਣਵਾੜੀ ਸੈਂਟਰ ਧਰਮਸਾਲਾਵਾਂ ਤੇ ਦਰੱਖਤਾਂ ਹੇਠ ਚੱਲਦੇ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਸੈਂਟਰ ’ਚ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਹੀਂ,ਕਿਸੇ ’ਚ ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਇੰਤਜਾਮ ਨਹੀਂ ਤੇ ਕਿਸੇ ’ਚ ਬੈਠਣ ਵਾਸਤੇ ਫਰਨੀਚਰ ਨਹੀਂ। ਇਨ•ਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਵਾਸਤੇ ਕੋਈ ਸਕੀਮ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀ। ਬਾਲ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਰੋਕਣ ਵਾਸਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਤਾਂ ਹੈ, ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ। ਸਰਕਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕੀ, ਕੋਈ ਬਦਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਬੱਚੇ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ ਤਾਂ ਖਾਣਗੇ ਕਿਥੋਂ। ਸਰਕਾਰ ਇੱਧਰ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ। ਬੱਚਿਆ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਸੁਹਿਰਦ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵੋਟ ਦਾ ਹੱਕ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਅੱਜ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਚਲਾਏ ਜਾਂਦੇ ਬਾਲ ਘਰਾਂ ਦੀ ਇਹ ਦੁਰਗਤੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਸੀ।

ਪਿੰਡ ਸਿਵੀਆ ਦਾ ਬਰਜ਼ਿੰਦਰ ਸਕੂਲੋਂ ਹਟ ਗਿਆ। ਉਹ ਹੁਣ ਕੰਟੀਨ ’ਚ ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਭੈਣ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪੜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਗੁਰਬਤ ’ਚ ਫਸੇ ਇਸ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਤਾਂ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਵੀ ਚੰਗੀ ਤਰ•ਾਂ ਯਾਦ ਨਹੀਂ। ਪੁੱਛੋ ਤਾਂ ਕਦੇ ਬਰਜ਼ਿੰਦਰ ਦੱਸ ਦਿੰਦੈ ਤੇ ਕਦੇ ਬਲਜ਼ਿੰਦਰ। ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਤਾਂ ਕੋਈ ਬਲਜ਼ਿੰਦਰ ਵੀ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਬਲਜ਼ਿੰਦਰ ਵੋਟ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦਾ ਹਾਲ ਚਾਲ ਵੀ ਪੁੱਛਣਾ ਸੀ, ਬੇਸ਼ੱਕ ਪੰਜ ਵਰਿ•ਆਂ ਮਗਰੋਂ ਹੀ ਸਹੀ। ਭੁੱਚੋ ਖੁਰਦ ਦਾ ਕਿਸਾਨ ਬਹਾਦਰ ਸਿੰਘ ਤੇ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਕਰਜ਼ੇ ’ਚ ਖੁਦਕਸ਼ੀ ਕਰ ਲਈ। ਪਿਛੇ ਚਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ਚੋਂ ਦੋ ਬੱਚੇ ਤਾਂ ਸਕੂਲੋਂ ਪੜਨੋ ਹੀ ਹਟ ਗਏ। ਹੁਣ ਦਾਦਾ ਪੋਤੇ ਪੋਤੀਆਂ ਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਆਖਰ ਦਾਦਾ ਵੀ ਕਦੋਂ ਤੱਕ ਇਨ•ਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਭਾਰ ਚੁੱਕੇਗਾ। ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਬੱਚੇ ਇਸੇ ਤਰ•ਾਂ ਦੇ ਹਨ ਜਿਨ•ਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਪਟੜੀ ਤੋਂ ਉਤਰ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਜੋ ਮਾਹੌਲ ਸਿਰਜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਉਸ ’ਚ ਹਰ ਬੱਚਾ ਹੀ ਮਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇਹੋ ਸੁਆਲ ਕਰਦਾ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ, ‘ਮਾਂ ਮੇਰੀ ਵੋਟ ਕਦੋਂ ਬਣੂ।’ ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਵੀ ਨਰਕ ਹੀ ਭੋਗਦੇ ਹਨ ਜਿਨ•ਾਂ ਪੱਲੇ ਵੋਟ ਹੈ। ਫਰਕ ਏਨਾ ਕੁ ਹੈ ਕਿ ‘ਵੋਟਾਂ’ ਵਾਲੇ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਏਜੰਡੇ ’ਤੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਸਰਕਾਰਾਂ ਇਹ ਮਤ ਸੋਚਣ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗ ਰਿਹਾ, ਅਚੇਤ ਤੇ ਸੁਚੇਤ ਰੂਪ ’ਚ ਲੀਡਰਾਂ ਦੀ ਬੇਈਮਾਨੀ ਤੋਂ ਉਹ ਵੀ ਜਾਣੂ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਅਣਪੜ ਦਲਿਤ ਬੱਚੀ ਨੇ ਕੰਧ ’ਤੇ ਲੱਗੇ ਪੋਸਟਰ ’ਚ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਫੋਟੋ ਦੇਖ ਕੇ ਆਪਣੀ ਦਾਦੀ ਨੂੰ ਆਖਿਆ, ‘ਬੇਬੇ ਆਟਾ ਦਾਲ ਵਾਲਾ ਬਾਦਲ’, ਬਸਤਾ ਚੁੱਕੀ ਖੜਾ ਦੂਸਰਾ ਬੱਚਾ ਝੱਟ ਬੋਲ ਪਿਆ,‘ਆਟਾ ਦਾਲ ਵਾਲਾ ਬਿਜਲੀ ਤਾਂ ਦਿੰਦਾ ਨੀਂ।’

ਬਚਪਨ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਨਿਕਲੀ ਗੱਲ ਸਹਿਜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹੋ ਬਚਪਨ ਜਦੋਂ ‘ਵੋਟ’ ਬਣੇਗਾ ਤਾਂ ਆਪਣਾ ਹਿਸਾਬ ਕਿਤਾਬ ਮੰਗੇਗਾ। ਬਚਪਨ ਨੂੰ ਹਾਸ਼ੀਏ ’ਤੇ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ ਜਾਏਗਾ ਤਾਂ ਤੰਦਰੁਸਤ ਤੇ ਉਸਾਰੂ ਸਮਾਜ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਕਿਵੇਂ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਨ•ਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਬਣਨਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਅਰਸੇ ਤੋਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਇਹ ‘ਸੋਚ ਤੇ ਅਪਰੋਚ’ ਬਣ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਜੋ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,ਉਸ ਦਾ ਮੁੱਲ ਵੱਟਣ ਲਈ ਪੂਰਾ ਜ਼ੋਰ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਯਾਦ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਸਾਲ 1997 ’ਚ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਤੀਸਰੀ ਦਫਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਬਠਿੰਡਾ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਇੱਕ ਤਤਕਾਲੀ ਵਜ਼ੀਰ ਵਲੋਂ ਸਕੂਲਾਂ ’ਚ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵਜੀਫੇ ਵੀ ਸਮਾਗਮ ਕਰਕੇ ਵੰਡਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਸਨ ਤਾਂ ਜੋ ਵਜੀਫਿਆਂ ਚੋਂ ਵੀ ਵੋਟ ਭਾਲੀ ਜਾ ਸਕੇ। ਸ਼ਗਨ ਸਕੀਮ ਦੀ ਰਾਸ਼ੀ ਸਮਾਗਮ ਕਰਕੇ ਵੰਡਣੀ ਤਾਂ ਹੁਣ ਆਮ ਜਿਹੀ ਗੱਲ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਕੋਈ ਵੀ ਮੌਕਾ ਖੁੰਂਝਣ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀੇ। ਉਹ ਦਿਨ ਵੀ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਜਦੋਂ ਸਰਕਾਰ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਤਨਖਾਹ ਵੀ ਸਮਾਗਮ ਕਰਕੇ ਵੰਡਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦੇਏਗੀ ਕਿਉਂਕਿ ਮਾਮਲਾ ਵੋਟਾਂ ਦਾ ਹੈ।

-ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ,ਬਠਿੰਡਾ।