ਜਾਨ ਫ੍ਰੀਮੈਨ: ਤੁਹਾਡੇ ਕਈ ਨਾਵਲਾਂ ਦੀ ਪਿੱਠਭੂਮੀ ਗੋਯਮੀ ਦੇ ਆਪਣੇ ਘਰੇਲੂ ਕਸਬੇ ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਅਰਧ-ਕਾਲਪਨਿਕ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਤਰਾ੍ਹਂ ਨਾਲ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਫੋਕਨਰ ਦਾ ਅਮਰੀਕੀ ਦੱਖਣ ਅਜਿਹਾ ਕੀ ਹੈ ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਅਰਧ ਕਾਲਪਨਿਕ ਸਮਾਜ ਵੱਲ ਮੁੜਨ ਦੇ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਲਮੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਪਾਠਕ ਵਰਗ ਨੇ ਕੀ ਇਸ ਫੋਕਸ ਨੂੰ ਕੁਝ ਬਦਲਿਆ ਹੈ?
ਮੋ ਯਾਨ : ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਪਹਿਲੇ ਪਹਿਲ ਲਿਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਲਿਖਣ ਦਾ ਮਹੌਲ ਸੀ, ਬਿਲਕੁਲ ਯਥਾਰਥਕ ਅਤੇ ਕਥਾਨਕ ਮੇਰੇ ਨਿੱਜੀ ਅਨੁਭਵ ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹੋਇਆ ਕਰਦੇ ਸੀ, ਪਰ ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਮੇਰੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਛਪਦੀਆਂ ਗਈਆਂ, ਮੇਰੇ ਦਿਨ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਦੇ ਅਨੁਭਵ ਖਤਮ ਹੋਣ ਲੱਗੇ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਮੈਨੂੰ ਥੋੜੀ ਜਿਹੀ ਕਲਪਨਾ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਕਦੇ ਕਦੇ ਮਨਮੌਜੀ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪੈਣ ਲੱਗੀ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ: ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਕੁਝ ਰਚਨਾਵਾਂ ਗੂੰਟਰ ਗ੍ਰਾਸ, ਵਿਲੀਅਮ ਫਾਕਨਰ ਅਤੇ ਗਾਬ੍ਰਿੲਲ ਗਾਸ੍ਰਿਆ ਮਾਰਕੇਜ਼ ਦੀਆਾਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕੀ ਸ਼ੁਰੂ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਨੂੰ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਉਪਲਬਧ ਸਨ? ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਦੱਸੋ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ?
ਉੱਤਰ: 1981 ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਲਿਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਗਾਸ੍ਰਿਆ ਮਾਰਕੇਜ਼ ਜਾਂ ਫਾਕਨਰ ਦੀ ਕੋਈ ਕਿਤਾਬ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 1984 ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਪਰ ਮੇਰੀ ਲਿਖਤ ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੋਵਾਂ ਲੇਖਕਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ। ਮੈਨੂੰ ਜਾਣਿਆ ਕਿ ਮੇਰੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਅਨੁਭਵ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਅਨੁਭਵਾਂ ਨਾਲ ਕਾਫੀ ਮਿਲਦੇ ਜੁਲਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਸਦਾ ਪਤਾ ਮੈਨੂੰ ਬਾਦ ਵਿੱਚ ਹੀ ਲੱਗ ਸਕਿਆ, ਜੇਕਰ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹਾ ਪਹਿਲਾਂ ਪੜ੍ਹਿਆ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੈਂ ਵੀ ਹੁਣ ਤੱਕ ਇੱਕ ਮਾਸਟਰਪੀਸ ਲਿਖ ਚੁੱਕਾ ਹੁੰਦਾ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ: 'ਰੈਡ ਸੋਰਘਮ' ਜਿਹੇ ਸ਼ੁਰਆਤੀ ਨਾਵਲ ਪ੍ਰਗਟ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ, ਜਾਂ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਤਾਂ 'ਰੋਮਾਂਸ' ਤੱਕ ਲੱਗਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਅੱਜ ਕੱਲ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਵਲ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਗਟ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਮਕਾਲੀਨ ਜਗਤ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਾ ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਵੱਲ ਆਏ ਹਨ। ਕੀ ਇਹ ਜਾਣ ਬੁਝਕੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇੱਕ ਚੋਣ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਜਦੋਂ ਮੈਂ 'ਰੇਡ ਸੋਰਘਮ' ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਉਸ ਸਮੇਂ ਮੈਂ 30 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦਾ ਨੌਜਵਾਨ ਸੀ ਉਸ ਸਮੇਂ ਮੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ, ਮੇਰੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵੇਖਦੇ ਹੋਏ ਰੁਮਾਨੀ ਚੀਜਾਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਸੀ, ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਬਾਰੇ ਲਿਖ ਰਿਹਾ ਸੀ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਮੈਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੁਝ ਜਾਣਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ।ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਪਾਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਲਪਨਾਵਾਂ ਭਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਜਦੋਂ ਮੈਂ 'ਲਾਇਫ ਐਂਡ ਡੈੱਥ ਆਰ ਵਿਯਰਿੰਗ ਮੀ ਆਊਟ' ਲਿਖਿਆ , ਉਸ ਸਮੇਂ ਮੈਂ 40 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਅੱਧਖੜ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ । ਮੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵੱਖ ਹੈ, ਮੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਕਾਲੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਸਮਕਾਲੀਨ ਸਮੇਂ ਦੀ ਗਲਾਕੱਟ ਕਰੂਰਤਾਂ ਨੇ ਮੇਰੇ ਉਸ ਰੋਮਾਂਸ ਤੇ ਲਗਾਮ ਲੱਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੈਂ ਕਦੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਿਆ ਕਰਦਾ ਸੀ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ: ਤੁਸੀਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਥਾਨਕ ਲਾਓਬਾਕਿਸੰਗ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਖਾਸ ਤੋਰ ਤੇ ਸ਼ੈਨਤੁੰਗ ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਦੇ ਹੋ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਵਾਰਤਕ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤਿੱਖੀ ਧਾਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਸੋਚਕੇ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਕਿ ਕੁਝ ਮੁਹਾਵਰੇ ਅਤੇ ਸਿਰਲੇਖ ਸ਼ਾਇਦ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਨੁਵਾਦ ਵਿੱਚ ਠੀਕ ਠੀਕ ਨਾ ਆ ਸਕਦੇ ਹੋਣ ਜਾਂ ਕੀ ਤੁਸੀ ਅਪਣੇ ਅਨੁਵਾਦਕ ਹੋਵਰਡ ਗੋਲਡਬਲਾਟ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਹੱਲ ਕੱਢਣ ਨਿਪੁੰਨ ਹੋ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ: ਹਾਂ ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਅਪਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਸਥਾਨਕ ਭਾਸ਼ਾ, ਮੁਹਾਵਰੇ ਅਤੇ ਸਿਰਲੇਖਾਂ ਦਾ ਕਾਫੀ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਿਆ ਕਰਦਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਮੈਂ ਅਜਿਹਾ ਸੋਚਦਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਮੇਰੀ ਰਚਨਾ ਦਾ ਦੂਜੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਨੁਵਾਦ ਹੋਵੇਗਾ ਬਾਦ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਤਰਜ਼ਮਾਕਾਰ ਦੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਸਥਾਨਕ ਭਾਸ਼ਾ, ਮੁਹਾਵਰੇ ਅਤੇ ਸਿਰਲੇਖਾਂ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਮੇਰੇ ਲਈ ਕੰਮ ਨਹੀ ਕਰਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਮੁਹਾਵਰੇ ਦਾਰ ਭਾਸ਼ਾ ਜੀਵੰਤ ਅਤੇ ਅਰਥਪੂਰਨ ਲੇਖਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦੀ ਸਿਗਨੇਚਰ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਤੱਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਜਿਥੱੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਆਪਣੇ ਕੁਝ ਸਿਰਲੇਖਾਂ ਅਤੇ ਮੁਹਾਵਰਿਆਂ ਦੇ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਮੈਂ ਸੋਧਤ ਅਤੇ ਸਮਾਂਬੱਧ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ, ਉੱਥੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਮੈਂ ਉਮੀਦ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡੇ ਅਨੁਵਾਦਕ ਅਪਣੇ ਕੰਮ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਮੇਰੇ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਿਰਲੇਖਾਂ ਨੂੰ ਦੂਸਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਉਤਾਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਆਦਰਸ਼ ਹਾਲਤ ਇਹੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ: ਤੁਹਾਡੇ ਕਈ ਨਾਵਲਾਂ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਕਤੀ ਸਪੰਨ ਔਰਤਾਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ 'ਬਿੱਗ ਬ੍ਰੇਸਟਸ ਐਂਡ ਵਾਇਡ ਹਿਪਸ', ' ਲਾਇਫ ਐਂਡ ਡੈੱਥ ਆਰ ਬਿਅਰਿੰਗ ਵੀ ਆਊਟ' ਅਤੇ 'ਫ੍ਰਾਗ' ਵਿੱਚ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਖੁਦ ਨੂੰ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਮੰਨਦੇ ਹੋ ਜਾਂ ਬਸ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਲਿਖਣ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਕਿ ਮੈਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਰਾਹਣਾ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬਹੁਤ ਮਹਾਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅਨੁਭਵ ਭਾਵ ਸਹਿਨਸ਼ਕਤੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕਿਸੇ ਪੁਰਸ਼ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬੜੀਆਂ ਔਕੜਾਂ ਨਾਲ ਸਾਡਾ ਸਾਹਮਣਾ ਹੋਣ 'ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਸਦਾ ਪੁਰਸ਼ਾ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬਹਾਦਰ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਮੇਰੇ ਖਿਆਲ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਮਾਂ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸਦੇ ਕਾਰਨ ਜੋ ਤਾਕਤ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਉਸਦੀ ਅਸੀਂ ਕਲਪਣਾ ਵੀ ਨਹੀ ਕਰ ਸਕਦੇ, ਆਪਣੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਖੁਦ ਨੂੰ ਔਰਤ ਦੀ ਥਾਂ ਰੱਖ ਕੇ ਵੇਖਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦਾ ਹਾਂ, ਇਸ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਮੈਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਪਰ ਸਚਾਈ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਔਰਤ ਨਹੀਂ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਇੱਕ ਪੁਰਸ਼ ਲੇਖਕ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਆਪਣੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਬਿਆਨ ਮੈਂ ਇਸ ਤਰਾ੍ਹਂ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਮੰਨੋ ਮੈਂ ਇੱਕ ਔਰਤ ਹੋਵਾਂ, ਉਸਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਖੁਦ ਇਸਤਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਠੀਕ ਨਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇ, ਪਰ ਇਹ ਅਜਿਹੀ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਬਾਰੇ ਮੈਂ ਕੁਝ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ। ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਮੈਂ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਰਾਹਣਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਮੈਂ ਇੱਕ ਪੁਰਸ਼ ਹੀ ਹਾਂ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ: ਕੀ ਸੈਂਸਰਸ਼ਿਪ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਬਾਰੀਕੀ ਦਾ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਹੈ, ਅਤੇ ਜਾਦੁਈ ਯਥਾਰਥਵਾਦ ਰਾਹੀਂ ਖੋਲ੍ਹੇ ਗਏ ਰਾਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਵਰਣਨ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੰਪਰਾਗਤ ਤਕਨੀਕਾਂ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਵਾਦ ਵਿਵਾਦ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲਏ ਕਿਸ ਸੀਮਾ ਤੱਕ ਇੱਕ ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਅਪਣੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਡੂੰਘੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ?
ਉੱਤਰ: ਹਾਂ ਸੱਚ ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਵਿਧੀਆਂ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਆਚਰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਦਾਹਰਨ ਦੇ ਲਈ ਸਾਡੇ ਵਾਸਤਵਿਕ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਤਿੱਖੇ ਅਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਮੁੱਦੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਛੂਹੇ ਜਾਣਦੇ ਯਤਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਸੇ ਮੋੜ ਉਪਰ ਇੱਕ ਲੇਖਕ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਸਲ ਦੁਨੀਆਂ ਤੋਂ ਅਲੱਗ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਅਪਣੀ ਕਲਪਣਾ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਉਹ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਵਧਾ ਚੜ੍ਹਾਕੇ ਵੀ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ ਇਹ ਮੰਨਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਇਹ ਨਿਰਭੀਕ, ਜੀਵੰਤ ਅਤੇ ਸਾਡੀ ਵਾਸਤਵਿਕ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਲਏ ਹੋਏ ਹੋਣ ਇਸ ਲਈ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਮੇਰਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸੀਮਾਵਾਂ ਜਾਂ ਸੈਂਸਰਸ਼ਿਪ ਸਾਹਿਤ ਸਿਰਜਣ ਦੇ ਲਈ ਬੇਹਤਰ ਹੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ: ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਛਪੀ ਤੁਹਾਡੀ ਪਿਛਲੀ ਕਿਤਾਬ ਜੋ 'ਡੇਮੋਕਰੇਸੀ' ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹਾ ਉਲੇਖ ਹੈ , ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਅਤੇ ਅਧਖੱੜ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਪਣੇ ਅਨੁਭਵਾਂ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਚੀਨ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਇੱਕ ਯੁੱਗ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਇਸਦਾ ਲਹਿਜਾ ਕੁਝ ਵਿਸ਼ਾਦਪੂਰਨ ਹੈ ਜੋ ਪੱਛਮ ਦੇ ਲਿਹਾਜ ਨਾਲ ਇੱਕ ਹੱਦ ਤੱਕ ਹੈਰਾਨੀ ਜਨਕ ਹੈ, ਅਸੀ ਇਹ ਮੰਨਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਪ੍ਰਗਤੀ ਦਾ ਮਤਲਬ ਬੇਹਤਰੀ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਤੁਹਾਡੇ ਉਲੇਖ ਤੋਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਖੋਹ ਗਿਆ ਹੈ, ਕੀ ਇਹ ਸੱਚਾ ਵਰਨਣ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਹਾਂ, ਜਿਸ ਉਲੇਖ ਦਾ ਤੁਸੀਂ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ ਉਹ ਮੇਰੇ ਨਿਜੀ ਅਨੁਭਵਾਂ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੈ, ਦਰਅਸਲ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਕਾਲਪਨਿਕ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਵਿਸ਼ਾਦਪੂਰਨ ਦੇ ਬਾਰੇ ਤੁਸੀਂ ਬਿਲਕੁਲ ਠੀਕ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ 40 ਸਾਲ ਦਾ ਆਦਮੀ ਹੈ, ਜੋ ਅਜਿਹੀ ਨੌਜਵਾਨ ਅਵਸਥਾ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਹੁਣ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ, ਉਦਾਹਰਨ ਦੇ ਲਈ ਜਦ ਤੁਸੀਂ ਨੌਜਵਾਨ ਸੀ ਤਾਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਕੁੜੀ ਦੇ ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਪਾਗਲ ਰਹੇ ਹੋ ਪਰ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਅੱਜ ਉਹ ਕੁੜੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਹ ਯਾਦ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਦੁਖਦ ਹੀ ਹੋਵੇਗੀ । ਪਿਛਲੇ 30 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਅਸੀਂ ਚੀਨ ਨੂੰ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਪ੍ਰਗਤੀ ਦੇ ਦੌਰ ਤੋਂ ਗੁਜ਼ਰਦੇ ਵੇਖਿਆ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਸਤਰ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬੌਧਿਕ ਜਾਂ ਆਧਿਆਤਕ ਪੱਧਰ ਤੇ ਵਿਕਾਸ ਤਾਂ ਪ੍ਰਤੱਖ ਹੈ ਪਰ ਬੇਸ਼ੱਕ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜਾਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਅਪਣੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਜੀਵਨ ਤੋਂ ਅਸੀਂ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹਾਂ। ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਨੇ ਵਿਕਾਸ ਕੀਤਾ ਹੈ ਪਰ ਵਿਕਾਸ ਖੁਦ ਹੀ ਸਾਰੇ ਮੁੱਦੇ ਲੈਕੇ ਆਂਉਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਉੱਚ ਨੈਤਿਕ ਪੱਧਰ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇ ਮੁੱਦੇ। ਇਸ ਲਈ ਜਿਸ ਵਿਸ਼ਾਦ ਦੇ ਬਾਰੇ ਤੁਸੀਂ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ, ਉਹ ਦੋ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ- ਮੈਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੇਰੀ ਨੌਜਵਾਨ ਅਵਸਥਾ ਖਤਮ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਸਰੀ ਮੈਂ ਚੀਨ ਦੀ ਵਰਤਮਾਨ ਯਥਾਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਚਿੰਤਤ ਹਾਂ, ਖਾਸਕਰ ਉਹਨਾਂ ਗੱਲਾਂ ਤੋਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਮੈਂ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹਾਂ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ: ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੀ ਅਗਲੀ ਕਿਤਾਬ ਕਿਹੜੀ ਹੋਵੇਗੀ?
ਉੱਤਰ: ਸੈਂਡਲਵੁਡ ਪੈਨਾਲਟੀ
ਪੰਜਾਬੀ ਤਰਜ਼ਮਾ--ਅੰਮ੍ਰਿਤਪ੍ਰੀਤ ਮਾਨਸਾ
ਪੜ੍ਹਦੇ ਪੜ੍ਹਦੇ ਬਲੌਗ ਤੋਂ ਜਨਤਕ ਚੋਰੀ
No comments:
Post a Comment