ਨਸ਼ੇ 'ਚ ਡੁੱਬੀ ਜਵਾਨੀ ਦੀਆਂ ਮਾਨਸਕ ਤੇ ਸਮਾਜਕ ਚੁਣੌਤੀਆਂ

ਭਾਰਤ ਦੇ ਹੋਰਨਾਂ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਾਂਗ ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਵੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਅੱਗੇ ਕਈ ਚੁਨੌਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ 'ਚ ਮੁੱਖ ਚੁਨੌਤੀ ਹੈ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਮੁਕਾਬਲੇਬਾਜ਼ੀ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਤਿਆਰ ਰਹਿਣਾ ਹੈ। 

ਮੁਕਾਬਲੇਬਾਜ਼ੀ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਡਿਗਰੀ ਜਾਂ ਹੁਨਰਮੰਦ ਡਿਗਰੀ ਹੀ ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਸਰੀਰ ਤੇ ਮਨ ਦਾ ਤਾਲਮੇਲ ਵੀ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ 'ਚ ਮੁੱਖ ਲੋੜ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਜਵਾਨੀ ਦੇ ਜੁੱਸੇ ਦੀਆਂ ਕਥਾਵਾਂ ਸਾਡੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ। ਮਸਲਾ ਕਿਸੇ ਇਕ ਧਰਮ, ਜਾਤ-ਪਾਤ ਦਾ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਉਸ ਪੰਜਾਬੀ ਕਿਰਦਾਰ ਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਗੀਤਾਂ ਵਿਚ ਸੁਣਦੇ ਆਏ ਹਾਂ ਜਾਂ ਕਥਾਵਾਂ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਾਂ।

ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਜਵਾਨੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਮਾਣ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਖੋਰਾ ਲਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਦ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੇ ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਅਰਥ ਗ਼ਲਤ ਕੱਢ ਲਏ ਹਨ ਜਾਂ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਇਕ ਪੱਖ ਨੂੰ ਵਾਚਿਆ ਹੈ। ਅੰਕੜਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਪੱਖਾਂ ਤੋਂ ਨੌਜਵਾਨ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਨਸ਼ਾਖੋਰੀ, ਐਸ਼ਪ੍ਰਸਤੀ ਤੇ ਹੈਵਾਨੀਅਤ ਦਾ ਪੱਖ ਭਾਰੂ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਇਸ ਯੁੱਗ ਦੇ ਨਾਇਕ ਅਜੋਕੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕੇ।


ਚਿੰਤਕ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਬੇਹੱਦ ਚਿੰਤਤ ਹਨ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਅੱਡਾ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਮੋਹਰੀ ਸੂਬਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਮੈਕ, ਅਫ਼ੀਮ ਅਤੇ ਹੋਰ ਨਸ਼ਿਆਂ 'ਚ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹੋਰਨਾਂ ਸੂਬਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਅੱਗੇ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਨੌਜਵਾਨ ਨਸ਼ੇ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹਰ ਉਸ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸੇਵਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਹੜੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਯਥਾਰਥਕ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੋਂ ਦੂਰ ਲੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਪਿੰਡ ਜਾਂ ਸ਼ਹਿਰ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਬਚਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣਾ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਰੋਗ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਨੂੰ ਜਾਣੇ ਬਿਨਾਂ ਇਲਾਜ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਦਰਅਸਲ ਪੰਜਾਬੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦਾ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤ ਵਿਚ ਫਸਣ ਪਿੱਛੇ ਕੁਝ ਕੁ ਉਹ ਕਾਰਨ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਬੰਧ ਇਸ ਦੀ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸਥਿਤੀ ਨਾਲ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁਝ ਵਜ੍ਹਾ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਵਾਪਰੇ ਹਿੰਸਕ ਦੌਰ ਨਾਲ ਵੀ ਹੈ।

ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਜਦੋਂ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਹਿੰਸਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ, ਉਹ ਸਮਾਂ ਅੱਜ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣਾ ਸੀ। ਮਨੁੱਖੀ ਕਦਮਾਂ ਦੀ ਚਾਲ ਵੀ ਅੱਜ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਬਹੁਤ ਹੌਲੀ ਸੀ। ਨਾ ਕੰਪਿਊਟਰ ਸੀ, ਨਾ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸੀ ਅਤੇ ਅੱਜ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵੀਕਰਨ ਦੇ ਦੌਰ ਬਾਰੇ ਤਾਂ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤੱਕ ਕਿਆਸ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ।


ਤਕਰੀਬਨ ਤਕਰੀਬਨ ਦੋ ਢਾਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੱਕ ਅਸੀਂ ਬਾਕੀ ਦੁਨੀਆ ਨਾਲੋਂ ਟੁੱਟੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਹਿੰਸਾ ਦੇ ਦੁੱਖ ਦਰਦ ਵਿਚ ਵਿਲਕਦੇ ਰਹੇ, ਜਦੋਂ ਥੋੜ੍ਹੇ ਬਹੁਤ ਇਸ ਤਕਲੀਫ਼ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਆਏ ਤਾਂ ਦੁਨੀਆ ਬਦਲ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਇਹ ਓਵੇਂ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਜੰਗਲ ਵਿਚੋਂ ਚੁੱਕ ਕੇ ਕਿਸੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਬਾਜ਼ਾਰ 'ਚ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੋਵੇ। ਮੇਰੇ ਕਹਿਣ ਤੋਂ ਭਾਵ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬਦਲੇ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਆਮ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਨੁਭਵ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇ। ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਜਿਵੇਂ ਦੂਸਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਤੱਕਿਆ ਹੋਵੇ ਤੇ ਓਵੇਂ ਕਿਵੇਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸਮਝ ਲਿਆ ਹੋਵੇ। ਕੁਝ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਹੋਇਆ ਸਾਡੇ ਨਾਲ। ਜਿਸ ਕਰ ਕੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਮਨੁੱਖੀ ਚੇਤਨਾ 'ਤੇ ਪੈਣ ਵਾਲੇ ਬੁਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਾਰੇ ਸਾਡੀ ਸਮਝ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਹੀ ਉਚਿੱਤ ਸਮਾਂ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਮਨੁੱਖੀ ਸਮਾਜ ਦੇ ਘਾਣ ਲਈ ਬੈਠੇ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਨੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ਼ਾਂ 'ਤੇ ਕਾਬਜ਼ ਹੋਣਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ੇ ਦੀ ਮੰਡੀ ਬਣਾਉਣਾ ਸੀ ।

ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਪਿਛੋਕੜ ਜਾਗੀਰੂ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸਥਿਤੀ ਵੀ ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਸੀ। ਬਦਲਦੇ ਸਮਿਆਂ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਵਿਚ ਪੱਛਮੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੀਲ ਲਿਆ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਵਿਚ ਹੋਰ ਡੂੰਘੇ ਧਸਦੇ ਚਲੇ ਗਏ। ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਸਰਹੱਦੀ ਸੂਬਾ ਹੋਣ ਅਤੇ ਗੜਬੜੀ ਖੇਤਰ ਦਾ ਗੁਆਂਢੀ ਹੋਣ ਦਾ ਵੀ ਖ਼ਮਿਆਜ਼ਾ ਭੁਗਤਣਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੱਸਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਜ਼ਰੀਏ ਸਪਲਾਈ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਵੀ ਪੈਂਦਾ ਹੈ,ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸੂਬਾ ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਵਪਾਰੀਆਂ ਲਈ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੰਡੀ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ।ਪਿਛਲੇ ਸਮਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਵੱਡੀਆਂ ਖੇਪਾਂ ਦੀ ਬਰਾਮਦਗੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਭਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਸੂਬੇ ਦੀ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜ੍ਹੀ ਕਸ ਕਸ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ 'ਤੇ ਹੈ ।ਜਿੱਥੇ ਨੌਜਵਾਨ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਰਸੈਣਿਕ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤ 'ਚ ਹਨ ਉੱਥੇ ਰਹਿੰਦੀ ਕਸਰ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿੱਕਰੀ ਕੱਢ ਰਹੀ ਹੈ।

ਸ਼ਰਾਬ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਫ਼ੀਮ, ਭੁੱਕੀ, ਸਮੈਕ, ਗੋਲੀਆਂ ਤੇ ਟੀਕੇ ਆਦਿ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਲਸੰਸੀ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਲਸੰਸੀ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਰਾਜ ਆਵੇ, ਕਿਸੇ ਦਾ ਜਾਵੇ, ਇਹ ਕਾਰੋਬਾਰ ਬਿਨਾ ਰੋਕ-ਟੋਕ ਚੱਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।ਸਰਕਾਰਾਂ ਬਦਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਵਪਾਰੀ ਲਗਭਗ ਉਹੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ , ਹਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਹੋਰ ਭਾਈਵਾਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। 

ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ, ਵੰਡ-ਵੰਡਾਈ ਅਤੇ ਖਪਤ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਲੜੀ ਨਿਰਵਿਘਨ, ਬੇਪ੍ਰਵਾਹ ਹੋ ਕੇ ਅਖੰਡ ਚੱਲਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹਦੇ ਵਿਚ ਕਦੇ ਮੰਦਾ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ। ਕਦੇ ਵਿਘਨ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ। ਸਗੋਂ ਇਹ ਵਪਾਰ-ਕਾਰੋਬਾਰ ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਕਾਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਮੰਦੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਸਦੀ ਵਿਕਾਸ ਦਰ, ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਦਰ, ਲਗਾਤਾਰ ਉੱਚੀ ਹੋਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਦੇਸੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸ਼ਰਾਬ ਦੇ ਠੇਕਿਆਂ ਦੀ ਬੋਲੀ ਉੱਚੀ, ਹੋਰ ਉੱਚੀ ਜਾਣ ਤੋਂ ਇਸ ਨਿਰਨੇ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਾਲ 2005-06 ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਾਬ ਦੇ ਠੇਕਿਆਂ ਦੀ ਬੋਲੀ ਤੋਂ ਹੋਈ ਆਮਦਨ ਤਕਰੀਬਨ ਪੌਣੇ ਸੋਲ੍ਹਾਂ ਅਰਬ ਰੁਪਏ ਬਣੀ ਸੀ। ਸਾਲ 2011-12 ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਰਾਬ ਤੋਂ ਤਕਰੀਬਨ 600 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਲੀਆ ਦੀ ਉਗਰਾਹੀ ਦਾ ਸਰਕਾਰੀ ਟੀਚਾ ਹੈ।ਯਾਨੀ, 6 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਅਰਸੇ ਵਿੱਚ ਦੁੱਗਣੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਮਦਨ ਹੋ ਜਾਣੀ ਹੈ ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿਚ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਦਰ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਭਰਦੀ ਹੈ।

ਨਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਵਾਹ, ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਆਬਾਦੀ ਦੇ, ਮੁਲਕ ਦੀ ਜੁਆਨੀ ਦੇ, ਤਕੜੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਲਪੇਟ ਕੇ ਲਿਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਵੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਨੀਤੀਆਂ ਦੇ ਛਾਂਗੇ, ਨਚੋੜੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਸੌਦਾਗਰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਹੂ ਚੂਸ ਰਹੇ ਹਨ।ਆਰਥਕਤਾ ਦੇ ਗ਼ਮਗੀਨ ਲੋਕ ਸੌਖਿਆਂ ਹੀ ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਪਾਤਰ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।ਨਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਵਪਾਰ ਬੇ-ਰਹਿਮ ਆਰਥਿਕ ਲੁੱਟ ਦਾ ਘਿਣਾਉਣਾ ਰੂਪ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਕਿ ਉਹ ਸਿਹਤਾਂ, ਪਰਿਵਾਰਕ ਅਮਨ-ਚੈਨ ਤੇ ਸਮਾਜਕ ਸੁੱਖ-ਸ਼ਾਂਤੀ ਨੂੰ ਤਹਿਸ ਨਹਿਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

ਇਸ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਨਰਕ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਸਮਾਜਕ ਚੇਤਨਾ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਉਹ ਜਿਉਦਿਆਂ ਨੂੰ ਮੁਰਦੇ-ਹਾਣੀ ਬਣਾ ਦੇਣਗੇ।ਜਵਾਨੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦੇਣਗੇ । ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਇਸ ਵਿਆਪਕ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਦਾ ਇਹ ਰੂਪ ਹੋਰ ਵੀ ਘਿਣਾਉਣਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਜਿਹੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਨ ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਆ ਰਹਾ ਹੈ।

ਮਦਨਦੀਪ
ਲੇਖਕ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ 'ਚ ਸਰਗਰਮ ਹਨ ਤੇ ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤੋਂ ਚਲਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਅਖ਼ਬਾਰ 'ਚ ਨਿਊਜ਼ ਐਡੀਟਰ ਹਨ।