ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਸੈਂਟਰਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪੀ.ਐਚ.ਡੀ. ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਰੋਹਿਤ ਵੇਮੂਲਾ(ਕਰੀਬ 26 ਸਾਲਾ) ਨੇ ਐਤਵਾਰ ਰਾਤ ਫਾਹਾ ਲੈ ਕੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲਈ। ਦਲਿਤ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਰੋਹਿਤ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਾਰ ਹੋਰ ਸਾਥੀਆਂ ਨਾਲ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਸਟਲ ਤੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਉਹ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨਾਲ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਆਸਮਾਨ ਹੇਠ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਕਈ ਦੂਜੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵੀ ਇਸ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਨ। ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੋਹਿਤ ਵੇਮੂਲਾ ਨੇ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਛੱਡਿਆ ਸੀ ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਸਿਆਸਤ,ਭੇਦਭਾਵ ਬਾਰੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀਆਂ ਸਮਾਜਿਕ,ਮਾਨਸਿਕ ਤੇ ਰੂਹਾਨੀ ਤਲਖ਼ ਹਕੀਕਤਾਂ ਦੀ ਦਾਸਤਾਨ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੱਤਰ ਸੰਵੇਦਨਹੀਨ ਸਮਾਜ 'ਚ ਇਕ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਹੋਣੀ ਹੈ। ਗੁੱਡ ਮਾਰਨਿੰਗ,
ਤੁਸੀਂ ਜਦੋਂ ਇਹ ਪੱਤਰ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ ਹੋਵੋਗੇ ਉਦੋਂ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਹੋਵਾਂਗਾ। ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਨਾਰਾਜ਼ ਨਾ ਹੋਣਾ। ਮੈਂ ਜਾਣਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੇਰੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਸੀ। ਤੁਸੀਂ ਲੋਕ ਮੈਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਸੀ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰਾ ਬਹੁਤ ਖ਼ਿਆਲ ਵੀ ਰੱਖਿਆ। ਮੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਕੋਈ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਨਹੀਂ। ਮੈਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਖ਼ੁਦ ਤੋਂ ਹੀ ਤਕਲੀਫ਼ ਰਹੀ। ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਆਤਮਾ ਤੇ ਆਪਣੀ ਦੇਹ ਵਿੱਚ ਵਧਦੇ ਖਾਲੀਪਣ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਇੱਕ ਰਾਖਸ਼ ਬਣ ਗਿਆ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇੱਕ ਲੇਖਕ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਕਾਰਲ ਸਗਾਨ ਵਾਂਗ ਵਿਗਿਆਨ ‘ਤੇ ਲਿਖਣ ਵਾਲਾ ਪਰ ਆਖ਼ਰ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਸਿਰਫ਼ ਇਹ ਪੱਤਰ ਲਿਖ ਪਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।
ਮੈਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਸੀ, ਤਾਰਿਆਂ ਨਾਲ, ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ। ਮੈਂ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਕੀਤਾ ਪਰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਸਕਿਆ ਕਿ ਲੋਕ ਕਦੋਂ ਤੋਂ ਕੁਦਰਤ ਨੂੰ ਤਲਾਕ ਦੇ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਸਾਡੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੂਜੇ ਦਰਜੇ ਦੀਆਂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਸਾਡਾ ਪਿਆਰ ਬਨਾਉਟੀ ਹੈ। ਸਾਡੀਆਂ ਮੰਨਤਾਂ ਝੂਠੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਡੀਆਂ ਮੌਲਕਤਾਵਾਂ ਜਾਇਜ਼ ਹਨ। ਬੱਸ ਨਕਲੀ ਕਲਾ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਇਹ ਬੇਹੱਦ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਪਿਆਰ ਕਰੀਏ ਤੇ ਦੁਖੀ ਨਾ ਹੋਈਏ।
ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਦੀ ਕੀਮਤ ਉਸ ਦੀ ਤਤਕਾਲੀ ਪਛਾਣ ਤੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇੱਕ ਵੋਟ ਤੱਕ, ਆਦਮੀ ਇੱਕ ਅੰਕੜਾ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਿਰਫ਼ ਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵਸਤੂ, ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਦਾ ਪੈਮਾਨਾ ਦਿਮਾਗ਼ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਚੀਜ਼ ਜਿਹੜੀ ਸਟਾਰ਼ਡਸਟ ਤੋਂ ਬਣੀ ਸੀ।
ਮੈਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪੱਤਰ ਲਿਖ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਆਖਰੀ ਪੱਤਰ ਲਿਖ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਮੈਨੂੰ ਮਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਜੇਕਰ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਮਤਲਬ ਨਾ ਨਿਕਲੇ ਤਾਂ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਗ਼ਲਤ ਹੋਵਾਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰੇਮ, ਦਰਦ, ਜੀਵਨ ਤੇ ਮੌਤ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਹੜਬੜੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਮੈਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਜਲਦੀ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਬੇਚੈਨ ਸੀ। ਇੱਕ ਜੀਵਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ, ਇਸ ਪੂਰੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਮੇਰੇ ਵਰਗੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸਰਾਪ ਹੀ ਰਿਹਾ, ਮੇਰਾ ਜਨਮ ਭਿਆਨਕ ਦੁਰਘਟਨਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਬਚਪਨ ਦੇ ਇਕੱਲੇਪਣ ਤੋਂ ਕਦੇ ਉੱਭਰ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ, ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਮੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਦਾ ਪਿਆਰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ।
ਇਸ ਪਲ ਮੈਨੂੰ ਸੱਟ ਨਹੀਂ ਲੱਗੀ, ਮੈਂ ਦੁਖੀ ਨਹੀਂ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਬੱਸ ਖ਼ਾਲੀ ਹਾਂ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਵੀ ਚਿੰਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਹ ਤਰਸਯੋਗ ਹੈ ਤੇ ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਅਜਿਹਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।
ਲੋਕ ਮੈਨੂੰ ਕਾਇਰ ਕਰਾਰ ਦੇਣਗੇ, ਸਵਾਰਥੀ ਵੀ, ਮੂਰਖ ਵੀ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਚਲਾ ਜਾਵਾਂਗਾ। ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਕਿ ਲੋਕ ਮੈਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿਣਗੇ। ਮੈਂ ਮਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀਆਂ ਭੂਤ-ਪ੍ਰੇਤ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ‘ਤੇ ਯਕੀਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ‘ਤੇ ਮੇਰਾ ਯਕੀਨ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਇਹ ਕਿ ਮੈਂ ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਤੱਕ ਸਫ਼ਰ ਕਰ ਪਾਵਾਂਗਾ ਤੇ ਜਾਣ ਸਕਾਂਗਾ ਕਿ ਦੂਸਰੀ ਦੁਨੀਆ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਹੈ।
ਤੁਸੀਂ ਜੋ ਮੇਰਾ ਪੱਤਰ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ ਹੋ। ਜੇਕਰ ਕੁਝ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸੱਤ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਮਿਲਣੀ ਬਾਕੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਲੱਖ 75 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ। ਕ੍ਰਿਪਾ ਇਹ ਕਰ ਦੇਣਾ ਕਿ ਮੇਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਪੈਸਾ ਮਿਲ ਜਾਵੇ। ਮੈਂ ਰਾਮ ਜੀ ਨੂੰ 40 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਦੇਣੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਦੇ ਪੈਸੇ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਮੰਗੇ ਪਰ ਪਲੀਜ਼ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਦੇ ਪੈਸਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਰਾਮ ਜੀ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਦੇ ਦੇਣਾ। ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੇਰਾ ਸੰਸਕਾਰ ਸ਼ਾਂਤ ਤੇ ਚੁੱਪਚਾਪ ਹੋਵੇ। ਲੋਕ ਅਜਿਹਾ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰਨ ਕਿ ਮੈਂ ਆਇਆ ਸੀ ਤੇ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਮੇਰੇ ਲਈ ਹੰਝੂ ਨਾ ਵਹਾਉਣਾ। ਤੁਸੀਂ ਜਾਣ ਲੈਣਾ ਕਿ ਮੈਂ ਜਿਉਣ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਰ ਕੇ ਖ਼ੁਸ਼ ਹਾਂ।
ਪਰਛਾਵੇਂ ਤੋਂ ਤਾਰਿਆਂ ਤੱਕ
ਓਮਾ ਅੰਨ੍ਹਾ, ਇਹ ਕੰਮ ਆਪਣੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਕਰਨ ਲਈ ਮਾਫ਼ੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ।ਅੰਬੇਡਕਰ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਪਰਿਵਾਰ, ਤੁਸੀਂ ਸਭ ਨੂੰ ਨਿਰਾਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਮਾਫ਼ੀ, ਤੁਸੀਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਕੀਤਾ। ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਸ਼ੁੱਭ ਕਾਮਨਾਵਾਂ।
ਆਖ਼ਰੀ ਵਾਰ
ਜੈ ਭੀਮ
ਮੈਂ ਰਸਮੀ ਕਾਰਵਾਈ ਲਿਖਣਾ ਭੁੱਲ ਗਿਆ, ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦੀ ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਲਈ ਕੋਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕਿਸੇ ਕਾਰਵਾਈ ਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਭੜਕਾਇਆ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਮੇਰਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਹੈ ਤੇ ਮੈਂ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਖ਼ੁਦ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਾਂ। ਮੇਰੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੇਰੇ ਦੋਸਤਾਂ ਤੇ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।
ਏਬੀਪੀ ਸਾਂਝਾ ਤੋਂ ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ
No comments:
Post a Comment